Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.Wprowadzenie
Horyzontyrefleksji,granicepytań
Czymjestsztuka?
Takdługo,jakniechcemydawaćzgóryodpowiedzinatak
postawionepytanie,„sztuka”pozostajejedyniesłowem1.
JacquesDerrida
1.1.Punktwyjścia:dylematyiznaczenie
Pojęciesztuki2budziróżneskojarzenia.Odsyładodoświadczeń,
działań,realizacjitakzmiennychiróżnopostaciowych,żetracimyorienta-
cję,awefekcierównieżpoczuciepewności,czymwłaściwiesztuka(nie
tyle)była,czymjestewentualnieniejest,jakąpowinnalubniepowinna
być.Prawdęmówiąc,trudnoouniwersalnerozstrzygnięcia,niewieluzpew-
nościąartystówibadaczyjeszczewniewierzy.Kłopotliwaokazujesięwa-
riantowośćrozumieniasztuki,awgłównejmierzejejsamonapędzającasię
skłonnośćdoprzekształceń.Niełatwoosztucemówić,niepopadając
wskrajności.Niepopełniajączjednejstronygrzechunieskromności,
wieszczącjejnadprzyrodzony—supranaturam—zrodzonyzboskiegona-
tchnienia,tajemniczyiistotowyczywręczmetafizycznywymiar,zdrugiej
niepopełniającgrzechuzaniechaniaibanalizacji,bądźjeszczegorzej—
1J.Derrida:Prawdawmalarstwie.Przeł.M.Kwietniewska.Gdańsk2003,
s.40.
2Zakładamposługiwaniesiępojęciemsztukiwbrewjegoekwiwokacyjnościiniefortun-
nejretoryceotwartości.Uznaję,podobniejakczynitoJolantaDąbkowska-Zydroń,że„nadal
mamyprawooperowaćtympojęciem,corazczęściejzastępowanymjedyniepytaniem
oosobniczejegopojmowanie”.Por.J.Dąbkowska-Zydroń:Przedmiotnostalgiczny
wkontekściekulturywizualnej.W:Sztukawspółczesnaijejfilozoficznekomentarze.Red.T.Ko-
styrko,G.Dziamski,J.Zydorowicz.Poznań2004,s.205.Cowięcej,zakładam
aktualnośćrozważańnadsztukąmimotego,żewielokrotniegłoszono,nazbytjednakpo-
spiesznie,jejkonieciśmierć.„Jakzwykle,gromkieproklamowaniekońca(zróżnychzresztą
perspektyw)okazałosięmocnoprzesadzone.Anisztukadzisiejszanieroztapiasięcałkowi-
ciewkulturzepopularnej,aniniezrywadefinitywniezetosemawangardowymizpraktyka-
miawangardy”.A.Zeidler-Janiszewska,R.Kubicki:Poszerzaniegranic.Sztuka
współczesnawperspektywieestetyczno-filozoficznej.Warszawa1999,s.46.
