Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
18
Częśćpierwsza:Dylematyobecności
upraszającejaksjomatyzacji.Niełatwojąklasyfikowaćidefiniować,zważyw-
szynazłożonośćproblematyki,przemiennośćkryteriów,rozmaitośćkon-
cepcyjnychmutacji,wreszcieobezwładniającebogactwojejhistorycznych
iaktualnychmanifestacji.Łączysprzeczności,gromadzącpodwspólnym
szyldemprzedsięwzięciazaskakującoodmienneiekstremalne.Odnosisię
doprzestrzenikulturyiaktywnościcharakteryzującychsiędyspozycjądo
nieustannychrekonstrukcji,podatnychnanieograniczonośćkolejnycharty-
stycznychwcieleńiprzejawów.Obejmujerealizacjekanoniczne,napod-
stawiektórychbudowanonaszeestetycznehierarchie,aleidziałaniapro-
gramowokontestującetradycyjneformyiaksjologicznefundamenty
twórczości.Wymagawięcsztukaredefinicji,narzucareorientacje,wskazuje
przemieszczenia,aprzeztowszystkostanowiwyzwaniedlanaszychzdol-
nościpojmowania.„Sątacy—piszewspółczesnyartysta—którzywsztukę
wierząażnadto;możnawszakżezrozumiećsceptycyzmitych,którzynie
przypisująjejcudownychumiejętnościrozwiązywaniarebusówżycia,tym
bardziejgdyjawisięonajakozbiórvanitasvanitatumlubniepojętagraza-
wirowańkosmicznychczyigraszkaokrutnegoBoga”3.Wrezultacie,przez
jednychsztukadarzonajestniemalnabożnąatencją,przezinnychjestbaga-
telizowanaibezceremonialniedeprecjonowanazpowodurozmaitychsztu-
kopodobnychtransfiguracji4.Awydajesięrównież,sugerujeJeanBaudril-
lard,„pretensjonalnapoprzezwłaściwąjejwolętranscendowaniaświata”5.
Niemniejobarczoneinterpretacją,związaneretorykąihistorycznością
konotacjipojęciesztukiniesiezsobąpewnąhierarchizacjęiuruchamia
wartościowanie.Iprzyznaję,czynitozpowodzeniemodzawsze,niezmien-
nie.Czyniniezależnieodswejotwartościikumulatywności,niezależnieod
nieokreśloności,jakąsztukazyskaławuogólniającymrysiekulturyaktual-
nej(ponowoczesnej).Wprzestrzeni,która—znosząciunicestwiając
wszelkieporządki,hierarchieicentrawimięrównoprawnościdowolnych
ideologii,dyskursówiracji—wydajesięterytorium„świataspłaszczonego”
iniestabilnego.Czyniwrzeczywistościkultury,którazdajesięczasemza-
gubienia,niepewności,dezorientacji.Wnajogólniejszym,najbardziejoczy-
wistym(bynierzec:banalnym)przesłaniuzauzasadnionenależyprzyjąć,
żeprzywszystkichswychdylematachpojęciesztukiokreślaiwyodrębnia,
wkręgupewnychpraktykdyskursywnychipanującegoparadygmatupo-
znania,przedsięwzięciazróżnychpowodówuznawanezareprezentatywne
dlasztukiorazkulturyartystycznejodnie-sztuki;odróżniaartystyczneod
potocznego,estetyczneodzwykłego.Iniemyślębynajmniejotym,co
3N.Witek:Wiedzazatroskanaczylimałaantologianiepokojów.Cieszyn2000,s.11.
4OsztukopodobnymstatusieniektórychdziałańwspominarównieżGrzegorz
Dziamski.Por.Idem:Sztukapomodernizmie.„Odra”2000,nr10.
5J.Baudrillard:Spiseksztuki.Iluzjeideziluzjeestetycznezdodatkiemwywiadów
oSpiskusztuki.Przeł.S.Królak.Warszawa2006,s.109.
