Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
18
Rozdział10Zdziejówszkoły
warunkach,m.in.dziękipowstaniuskupisknaukowych,takichjakAleksandria,
wktórychkwitłyposzczególnedziedzinynauk,uformowałsięerudycyjnymodel
kształceniaumysłu,zwyraźnieokreślonymencyklopedycznymprogramemnau-
czania,dominującymnadwychowaniemfizycznym.
Szkołastawałasięinstytucjąpublicznąiwzbudzałazainteresowaniejednostek
igrupspołecznych,umożliwiałabowiempozyskaniecenionejwartościprzypisy-
wanejwykształceniuwzakresiekulturygreckiej.Wwielumiastachczuwalinad
jejpracąspecjalniepowołaniinspektorzy(pedonomowie).Wyraźneteżbyły
dowodyspołecznejakceptacjiszkół.Ludziemajętnifinansowaliichzakładanie,
kształtowałysięsposobygwarantowaniatrwałościzapisówpieniężnychnaich
utrzymanie,rodziłosiępierwszeustawodawstwoszkolne.Przedszkołąstanęły
wówczasnowezadaniawymagająceposzukiwanianowychrozwiązańdydaktycz-
nych.Byłyonezwiązanezpotrzebąnauczaniajęzykagreckiegotych,dlaktórych
niebyłonjęzykiemojczystym,wprowadzaniawsystempojęćwłaściwychgreckiej
kulturzeinauce.Zmianyzachodziływdziedzinieprogramunauczaniairzutowały
naorganizacjęszkoły.
Dawneszkolnictwoateńskiepodzieliłosięnadwieinstytucje.Szkoły
elementarneuczyłygłówniepisania,czytaniaorazrachunków.Byłyonewokresie
hellenistycznymnajbardziejrozpowszechnione.Powstawaływkażdymmieście,
aczęstoinawsi,dlachłopcówidladziewcząt.Byłyprzeważnieprywatne,choć
pojawiałysięjuższkołypubliczne,utrzymywanezdochodówgminnychczynawet
państwowych.
Szkołyśrednie–gimnazjum–wymagałyoduczniówpewnegoprzygotowania.
Programnauczaniaobejmowałćwiczeniaciała–copozostałozdawnegogimnazjum
–ikształcenieumysłu,którestopniowozaczynałodominować.Upadekpaństw-miast
greckichspowodowałzanikarmiiobywatelskich–wychowaniefizyczneprzestało
byćnieodzownączęściąwychowania.Programnauczania,ułożonywprzedmioty,
określonyzostałmianemsztukwyzwolonych,czylitakich,którekształciłyumysł
wolnegoobywatela,inaczejniższtukipraktyczne,któreprzygotowywałydozajęć
zarobkowych,banauzyjskich.Programtenobejmowałgramatykę,retorykę,dialek-
tykę,arytmetykę,geometrię(wedługEuklidesa),astronomięimuzykę.Szczególnie
ważnąpozycjęzaczęłazajmowaćlekturautworówklasycznych;wyjaśnianietekstu
(egzegeza)stawałosiędobrąokazjądozdobywaniaprzezuczniówwiadomości
zwieludziedzin.
Wszkolehellenistycznejpojawiłysiępierwszepodręczniki,aponieważ
szczególnieważnąrolęodgrywałonauczaniegreckiego,powstałapierwsza
gramatykategojęzyka.Stosowanotakżepomocedydaktyczne:figurygeometryczne,
mapy,globusy,narzędzia.Kształtowałysięobyczajeszkolne,obchodyiuroczys-
tości,przejawypatriotyzmuszkolnego.Wtymteżokresiepowstawałypierwsze
bibliotekiszkolne.
Szkołagreckawywarławpływnarozwójszkołyrzymskiej.WIVw.p.n.e.
istniaływRzymieliczneszkołyelementarne,wktórychwyzwoleńcygreccyuczyli
czytania,pisaniairachowania.Pierwszympodręcznikiemuczniówrzymskichbył
