Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1020Szkołaantyczna
19
tekstprawaXIITablic,anastępniełacińskiprzekładOdyseiHomera.Dotych
szkółchłopcychodziliwrazzdziewczętami.Jakświadcząprzekazy,wczasach
ImperiumRzymskiegoumiejętnośćczytaniaipisaniabyłapowszechna.Wmiarę
rozszerzaniasięwpływówhellenistycznych(mniejwięcejodkońcawojen
punickich)corazbardziejupowszechniałsięmodelwykształceniagreckiego
iszkołygreckiej,ztymżeRzymianieprzyswoiliprzedewszystkimelementy
erudycyjneiretoryczneprogramunauczania,odrzucilinatomiastgreckikultciała
inagości,atakżekultwychowaniamuzycznego.
Rzymianie–podobniejakGrecy–oddzielalifunkcjęwychowawczą(educatio),
pełnionąprzezrodzinę,odkształcącej(doctrina),którąpełniłaszkoła.Również
wpedagogicerzymskiejpojawiłysięwątpliwości,czyszkołamabyćtylko
instytucjądostarczającąużytecznejwiedzy,czypowinnateżwychowywaćmłodzież,
tzn.wpajaćjejzdrowezasadymoralne,przyzwyczajaćdocodziennegoich
stosowania.Problemzgodnościnauczaniaiwychowaniajawiłsiętakżewinny
sposóbwrefleksjirzymskiej,m.in.wformiezabieganiaoto,byszkołabyła
wpobliżudomurodzinnegoucznia.ZdaniemniektórychRzymian,powinnością
rodzicówbyłatroskaoto,bydziecikształciłysiępodichokiemwszkole
znajdującejsięwrodzinnymmieście.Postulattenpowróciwhumanistycznej
koncepcjiwychowaniasformułowanejwXVIw.przezJ.L.Vivesa.
Szkołarzymska–podobniejakhellenistyczna–miaładwapoziomy
kształcenia.Szkołaelementarnabyłaszkołąbiedoty.WRzymiecesarskim,jako
instytucjaużytecznazpunktuwidzeniapotrzebsłużbywojskowej,przeżywała
rozwójilościowy.WIw.p.n.e.organizowanoszkołypublicznedlabezdomnych
chłopców,apewnąliczbętychszkółprzekształcononamocyrozporządzeń
cesarskichwszkołypaństwowe.Wtensposóbszkołaelementarnazaczęłabyć
traktowanajakonarzędziepolitykiwewnętrznej.Niebyłajednakprzedmiotem
szacunkuspołecznego,cowyrażałosięniskimuposażeniemuczącegowniej
nauczycielazwanegoliteratorem.
Lepszabyłasytuacjaszkołyśredniej(gramatykalnej)iuczącegowniej
gramatysty.WykształconewarstwyRzymuuważałytęszkołęzapotrzebną,bo
przygotowującądożyciapublicznegodziękikoncentracjinakształceniusprawności
retorycznej.Podstawąkształceniabyłyutworypisarzyipoetówrzymskich,zktórych
czerpanowzorypięknejiprzekonującejwymowy.Odrębneszkołyretorykizaczęły
powstawaćwpoczątkowymokresieCesarstwa.Jedynymichzadaniembyło
ćwiczenieworatorstwiepublicznym.Wiedzazdobywanawnichprzezmłodzież
byłaprzydatnadoredagowaniapismurzędowych,zarządzeńregulującychbieżące
sprawy,przywygłaszaniumów,którebyływażkimsposobemkształtowaniaopinii
publicznej;przygotowywałatakżedopraktycznegopoznawaniaprawajużpod
opiekąbiegłychadwokatów.
Szkołyretorycznecieszyłysiępoparciemcesarzynietylkodlatego,że
przygotowywałysprawnychurzędników,aletakżedlatego,żezaichpośrednictwem
kulturarzymskaprzenikaładopodbitychludów,romanizującposzczególne
prowincje.Szkołytepowstawaływewszystkichważniejszychmiastachiwszędzie
