Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
12
MAREKDĘBOWSKI
znaczonedlaludziteatru,wydawanewdrugiejpołowieXVII
inapoczątkuwiekuXVIII,opierałysięalbonaretorykach
starożytnych,najczęściejInstitutiooratoriaKwintyliana,
albonaEloquentiasacraethumanaNicolausaCaussinusa
zroku1619.Możnatudlaprzykładuwymienićtakierozpra-
wypoświęconewymowiescenicznej,jakThéâtrefrançais
SamuelaChappuzeauzroku1674czyTraitédurécitatif
(Traktatorecytatywie)JeanaGrimarestazroku1707.Na
tematmimiki,gestuiruchuaktorskiegoautorzytychksiążek
albonicniepiszą,albotraktujątęsprawęjakomałoważną.
Skłonnośćdorugowaniaefektówwizualnychorazdbałość
oichmaksymalnąoszczędnośćsąpodkoniecwiekuXVII
chwaloneprzezwszystkichfrancuskichteoretyków.Ichpo-
stulaty–awiemytodziękilicznymźródłom,takżeikonogra-
ficznym–uwzględnialiwpraktycedyrektorzyKomedii
Francuskiej.Wokresieszczytowychosiągnięćtragediikla-
sycznejscenafrancuskazostajejakbyzredukowanadolabo-
ratoriumretoryki17.Sposób,wjakideklamowaliaktorzy
wXVIIiXVIIIwieku,możemydzisiajodtworzyćwnajbar-
dziejogólnychzarysach.Wiemymianowicie,iżpodstawowym
wersemtragediiiwielukomediiklasycznych(dopoczątku
XVIIIwieku)byłaleksandryn.Toonpowodowałzrytmizo-
wanietyrady,sceny,całegoaktu,niezależnieodumiejętności
aktora.Nawetnajgorszydeklamatormusiałprzecieżpod-
nieśćgłosnahemistych.JakmówiłapanideStaëlwsłynnej
rozprawieONiemczech:fiOgólnykoloryt,odpowiedniakcent,
anawetnajbardziejnamiętneruchy,sązależneodaleksan-
drynu,owegopiedestałubędącegoponiekądzwiastunem
sztuki”18.Sztukaaktoraujawniałasięwmomencie,gdyów
rytmbyłzachowywany,aledochodziłajeszczemodulacja
ikontrasty.Deklamacjabowiem,będącpoczęściwynikiem
tekstu,jegointerpretacjiirytmu,nieopierałasięnażadnej
