Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
8
MAREKDĘBOWSKI
możnaosiągnąćdziękiidentyfikowaniusięzpostacią,po-
dzielaliprawiewszyscyosiemnastowieczniaktorzy.Wtym
duchuwypowiadalisięrównieżuznaniliteraciiteoretycy
sztuki,zwłaszczaRémonddeSainte-Albine(1699–1778),ten
sam,któregoDiderotuznawałzamiernegoliterataiktóry
byłautoremgłośnejpracyzatytułowanejLecomédien(Aktor),
wydanejwroku1747irozszerzonejw1749.Wdrugiejpoło-
wieXVIIIwiekuosiąganieprawdydziękiidentyfikowaniu
sięzuczuciamigranejpostacipostulowałyjużcałezastępy
teoretyków,którychpismaskładająsięnaswoistągenealogię
àreboursParadoksuoaktorzeDiderota.Najważniejszewśród
nich,powstałeprzedrokiem1770,towzorowanynaSainte-
-AlbiniepodręcznikObservationssurl’artducomédien
(Rozważaniaosztuceaktorskiej),którywroku1764wydał
Jean-NicolasServandoni,znanypodpseudonimemd’Han-
netairedyrektorteatruwBrukseli11,orazpracaAntonia
FabiaSticottiegozroku1769Garrickoulesacteursanglais
(Garrickalboaktorzyangielscy).Towłaśnietenostatnitekst,
postulującyskrajnąegzaltacjęwgrze,sprowokowałbezpo-
średnioDiderotadonapisaniafilipiki,któraukazałasię
wdwuodcinkachwpaździernikuilistopadzie1770roku
wfiCorrespondanceLittéraire”istałasiępóźniejpodstawą
doostatecznejwersjiParadoksuoaktorze12.Wdobiefipost-
diderotowskiej”argumentacjanarzeczprawdziwejuczucio-
wościnascenieutrzymywałasiębezzmian.Przykładowo
słynnytragikKomediiFrancuskiejJeanLarive(1747–1827),
mający,takjakobajRiccoboni,zacięcieteoretyczne,nawoły-
wał:fiAktor,któregosztukajestwpewnymsensieustawicz-
nymkłamstwem,musikochaćprawdęiposzukiwaćjej
bezustannie”13.Głośnyinaśladowanyprzezwszystkichpa-
ryskikrytykiliteratLaHarpeoraztoutesproportions
gardéespierwszywPolsceteoretyksztukiaktorskiej,war-