Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
28
OdMelancholiidoŻniwiarek
il.I.
il.I.6
Bardzociekawawkontekścienacjonalistycznejramysztukinowo-
czesnejwPolscewpierwszychlatachniepodległościjestpozycjaJung
Idysz,trzeciegozpierwszychmodernistycznychugrupowańartystycz-
nych.Pojawiasięonobowiemwskomplikowanymukładziestosunków
etnicznych,międzypolskąwiększościąorazżydowskąmniejszością.
Dodatkowyproblem(cobędziemyrównieżobserwowaliwprzypad-
kupoznańskiegoBuntu)tolewicowe,czyteżlewicująceprzekonania
przynajmniejczęściczłonkówgrupy.Niemniejjednakmożemynatym
przykładzieobserwowaćpewien,wyróżnionyprzezBrubakera,prze-
jawekspresjipostawymniejszościnarodowejjakoopozycjędo–rów-
nieżprzezniegoopisywanej–„nacjonalizacjipaństwa”.Woparciu
ostudiaPierre’aBourdieuautorpisze,żetentypwypowiedzinietyle
jestzwiązanyzistnieniemposzczególnychgrupetnicznychwwięk-
szychorganizmachnarodowych,zichniejakoprzyrodzonymwyra-
zemegzystencji,leczzestrategiąróżnicowaniapozycjiikonkurowa-
nianarynkuwymianyintelektualnychwartości23.
JakpodajedotychczasjedynymonografistagrupyJungIdysz,Jerzy
Malinowski,środowiskotobyłojedynymnaterytoriumPolskiugru-
powaniem,wdodatkuobardzorozległychkontaktachmiędzynarodo-
wych,któreświadomiepodkreślałoprzynależnośćswejtwórczościar-
tystycznejdokulturyżydowskiej,kulturyjidysz24.Samanazwanosi-
ławsobieznamionajednocześniekonotującenowoczesność(„Jung”)
zjejnarodowąwykładnią(„Idysz”)inawiązywaładoszeregufunkcjo-
nującychwartystycznychdyskursachtegoczasupojęć:„MłodaPol-
ska”,„MłodaBelgia”,atakże„DasJungeRheinland”,ugrupowania,
któregowspółzałożycielembyłzwiązanyzJungIdyszJankielAdler25.
Wartonamarginesiezauważyć,iżtrudności,najakienapotykająbada-
niaipraktykawystawienniczatwórczościtegośrodowiska,związane
sązzachowaniemniewielkiegoiwdodatkubardzorozproszonegoze-
społuprac.Wdodatkusątogłówniegrafiki,publikowanereprodukcje
czyteżwręczjedynieichfotografie,ocalałewunikalnychwydawni-
ctwach,cozniechęcadowłączaniategomateriałudowielkichprojek-
tówekspozycyjnych.NaprzykładnamonumentalnejwystawieEuro-
pa,Europa,mimopewnegonaciskunanowoczesnąsztukężydowską
EuropyŚrodkowejiWschodniej,tylkowniewielkimstopniuobecna
23R.Brubaker,op.cit.,s.61.
24J.Malinowski,Grupa„JungIdysz”iżydowskieśrodowisko„nowejsztuki”wPol-
sce,1918–1923,Warszawa:PolskaAkademiaNauk–InstytutSztuki,1987,s.13.
25Ibidem,s.27–28.
