Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
PrOjeKtPOezjIetyCznej
·
9
językaiposługującejsięnimludzkości-jakbydlaprzeciwwagipoetka
komunikujeotymwsposóbformalnieminimalistyczny,wutworze
ocechachepigramatycznychidefinicyjnych.Tadrugawłaściwość
wierszajednocześnienaśladujeleksykalno-encyklopedycznyporządek
(meta)komunikacyjny,jakwsłowniku:hasłoieksplikacja.Naśladu-
je,leczgoniepotwierdza.Uosobieniezaimkaupowszechniającego,
przydaniesłowucechludzkich,trybwyjaśnianiapoprzezpodważanie
znaczeniainegację,filozoficzno-egzystencjalnapuenta-współtworzą
poetyckądefinicjętytułowegoleksemu,ujawniającąograniczoność,
niewystarczalność,umowność,awłaściwieułomnośćjęzykajako
systemuludzkiejkomunikacji.Kierująuwagęodbiorcykuistocie
iznaczeniusłowa,namysłowinadjegoużyciem.
Wyjątkowośćpoezjinoblistkiwynikazumiejętnościprzekraczania
przezniąhoryzontówpoznania,zakreślonychprzezrozwójtechnologii
czykulturowe,anawetnaukowetendencjeanalityczno-interpretacyjne.
Nakreślonywperspektywieprzyszłościiapelatywniewłączonydo
wierszaNagrobekprzechodzieńwyjmujezteczkimózgelektronowy,
zanimktokolwiekwrealiachlat60.XXwieku,wPolscePRL-u,pomyśli
oposiadaniuprywatnychkomputerówitelefonów,elektronicznym
skomplikowaniu,wielofunkcyjnościiminiaturyzacjitychurządzeń.
Wpodobnymczasiezwierzęprzemawiawłasnymgłosem(np.wwier-
szuTarsjusz),nimhumanistykanabierześrodowiskowegocharakteru,
zwróciuwagęnazoonarracjeiprzeorientuje(ludzki)punktwidzenia,
dostrzegając„literaturęijejnatury”5.Towytrącaniezantropocentry-
zmudotyczyoczywiścietakżeludzkiegopostrzeganiaroślinnietylko
jako(niemych?)świadkówzdarzeńzudziałemludzi,alejakoosobnych
bytów,pozaludzkokomunikującychsięipamiętających.Fitonarra-
cyjnośćwpoezjiSzymborskiejrealizujesiętakżewpozawerbalnym
dialoguczłowiekairośliny,poprzezruchidotyk(Wzatrzęsieniu,Mil‑
czenieroślin).PrzedmiotyzyskująwwierszachautorkiMuzeumwłasne
biografie,sprawczość,sąaktoramispołecznegożycianadługoprzed
powstaniemirozpowszechnieniemsiękoncepcjiBrunoLatouraczy
BjørnaraOlsena.(Ludzki)podmiotjejwierszygodzisięnamiejscaiwa-
runki,któreprzypadająmuwudziale,respektująccharakteriformy
życia,jednocześniezawszezachowującwysokiestandardyetycznych
działańidobrybalans/bilanseko-nomiczny.
5Odnoszęsiętodotytułupracyzbiorowej:P.Czapliński,J.B.Bednarek,D.Go-
styński,Literaturaijejnatury.Przewodnikekokrytycznydlanauczycieliiuczniówszkół
średnich,WydawnictwoRys,Poznań2017.
