Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Tarapatyterminologiczne,dylematydefinicyjne
41
haramtotakżeharem,czyliwewnętrzna,kobiecaczęśćdomostwa–terenwy-
dzielony,niedostępnydlaobcych,niemającyjednakznamionaniświętości,
anitymbardziejzbrukania.Wartoteżpamiętać,żeharamoznaczaizakaz,
przestrzegającyprzedpopełnieniemngrzechu”czynskalania”,ijegokonsek-
wencję–ównieczysty,nagannystan;jakzobaczymypóźniej,termintenbywa
przezwyznawcówislamuużywanyrów
nieżwtymostatnimznaczeniu(nie
zakazu,alestanupojegonaruszeniu)itakpowinienbyćwtedytłumaczony.
Abywłaściwierozumiećenigmatyczneterminywartochybazestawiaćje
zichantonimami.Przytakimrelacyj
nym,binarnymumiejscowieniuokreśleń
nato,cozakazane(tabu,haramiin.),lepiejzobaczymy,żeznacząonetylko
nniedostępne”,wcalezaśnieorzekają,żecośjestgroźnealbonieczyste.
Podobnieterminyprzeciwstawne(noa,halal)oznaczajątylkonudostępnione,
otwarte,dozwolone”,atodalekiejestodświętości(aczasemmożebyćwręcz
biegunowoodniejodległe).Zdrugiejstronytrzebapamiętać,żetermin
oznaczającyskalaniepowstałewwynikunaruszeniajestzarazemoznacze-
niemsankcjispołecznej.Takjestzromskim(cygańskim)terminemmarime
czymagerdo(mageripenwgrupachzachodnioeuropejskich),oznaczającymza-
równostannieczystości,jakinastępującewjegokonsekwencjiwykluczenie,
wydzieleniespołeczne.Narównizharamtrzebagoodczytywaćjakogroźbę
imocnąprzestrogę,żetonaruszeniemaszczególnekonsekwencjereligijne
i/lubspołeczne.
Etymologiaterminuntabu”byłabywięc–przynajmniejdlaniektórych
autorów–jasna,aleówreligij
ny,świętościowykontekst,wjakimsięonpoja-
wiał,wcaletakiniebył.Jeślibowiemuwzględnićzałożenia,żekamieniem
węgielnymreligiijestrozdzielenie,separacja(świętegoodprofanicznego),
amożewręcz–jakchceidziśnp.GiorgioAgamben–żekażdaseparacjajest
wistociereligijna,totabuizacjamusiałabyćrozumiana(także)jakozakaz
religij
ny,funkcjonującywkontekścieświętości.Azatem–takprzebiegałoro-
zumowaniebadaczy–musimiećnacelualboochronęświętościprzedczymś,
cobyjąkalałoczypodważało,alboteż,przeciwnie,ochronęzwyczajnego,co-
dziennegoświataprzednegatywnymiodmianamiowejmocyczyteżnazbyt
potężnymi,groźnymijejdziałaniami;właściwiezamiastmówićonalbo-albo”,
należałobyprzyjmowaćobecnośćobuwariantów.Wrazztąkonstatacjąwkra-
czanonaobszarnajeżonypułapkami.Zprzyjęciatakigorozumie
niatabu,
wktórympraktykataoznaczaochronęsamejświętościiprzedtąświętością,
wynikająprzecieżkonsekwencjedlarozumieniaidefiniowania(zwłaszcza
wstosunkudosiebie)takichdwóchzasadniczychpojęćjaksacruminieczystość
