Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Genezaipowstanietajnychsłużbpolicyjnychorazinstytucjitajnego...
27
Agenciprzeważnieprowadziliobserwacjęosóbinwigilowanych.Doichza-
dańnależałarównieżpenetracjamiejscpublicznych,wktórychmożnabyłouzy-
skaćinformacje(np.wszynkach)47.Kandydatównaagentówwerbowanonaj-
częściejspośródurzędników,szynkarzylubsłużących.Dopracywcharakterze
agentówpozyskiwanorównieżbyłychkryminalistów,którychwykorzystywano
doprzeprowadzanianiejawnychrewizjiwdomachosóbinwigilowanych.
Powodempodjęciawspółpracybyłanajczęściejchęćuzyskaniakorzyścifi-
nansowych.Wynagrodzenieagentówzależałoodrodzajuwykonywanychzadań
iichefektów.Agenciniestaliotrzymywali112złzadzieńsłużbywrazze
zwrotemkosztówwykonanegozadania(cenybiletówdoteatru,kosztwynajęcia
dorożkiitp.).Zawykonanezadaniepłaconoagentomok.12zł.Zdarzałysię
jednakiwyższewynagrodzenia.Agencistaliotrzymywaliwynagrodzeniewza-
leżnościodwartościdostarczanychprzeznichinformacji.Najczęściejjednak
wynosiłoono95zł48.Pozastałąpensjąagenciotrzymywalirównieżpremie,
atakżenabywaliprawadorentywprzypadkuchoroby.
Działalnośćagentówtajnejpolicjiskończyłasięwrazzwybuchempowsta-
nialistopadowego.Jużpierwszegodniatrwaniapowstaniaprzystąpionodoza-
bezpieczaniadokumentówzgromadzonychwkancelariachWielkiegoKsięcia
Konstantegoorazszefówtajnejpolicji1RóżanieckiegoiNowosilcowa49.
WciągukilkunastępnychtygodnipowołanoKomitetRozpoznawczydoPrzej-
rzeniaPapierówPolicjiTajnejorazwydanorozporządzenieokaraniuosób,któ-
rymudowodnionoprzynależnośćdotajnejpolicji50.Rozporządzenieprzewidy-
wałojakokaręogłoszenielistyszpiegów,wyłączeniezesłużbypublicznejoraz
poddanieobserwacjipolicyjnej.Określonewrozporządzeniusankcjewodczu-
ciuspołeczeństwaWarszawybyłyjednakniewystarczające,dlatego15sierpnia
doszłodorozruchówspołecznych,wtrakciektórychzakłutobagnetamialbopo-
wieszono34osobypodejrzaneodziałalnośćagenturalną51.
Poupadkupowstanialistopadowegow1833rokupowołanoponowniepoli-
cjęadministracyjnąorazpionpolicjiwykonawczej.Doichzadańzaliczono
zwalczanieprzestępczości,żebractwaiprostytucji52.Zmianaminieobjętojedy-
nieżandarmerii,pozostawiającjejuprawnieniapolicyjno-nadzorcze53.Reorga-
nizacjacarskichsłużbpolicyjnychnaziemiachpolskichnastąpiławrazzutwo-
rzeniemOchrany54.
47KarpińskaM.(I),s.50.
48EileH.,s.60.
49IwaszkiewiczJ.,s.22156.
50Raport.
51ZwierkowskiW.,s.398.
52MilewskiS.,s.250.
53WiechS.,CabanW.,s.32.
54PróchnikA.,s.111.
