Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp
Musiałotowpłynąćnastrukturęnarodowościowąludnościzamieszku-
jącejregion.Wielonarodowościowycharakterstałsięznamiennącechą
Śląska.
PomimoniesprzyjającychuwarunkowańhistorycznychŚląskzacho-
wywałzaskakującąwewnętrznąspójnośćijednocześnieotwartość,któ-
rawynikałazapewneztego,żebyłterenemmieszaniasięróżnychwpły-
wów:polskich,niemieckich,austriackich,czeskich,słowackich,nawet
węgierskichibałkańskich(oczymświadcząelementyfolkloruchociażby
żywieckiego),cosprzyjałożyciubezuprzedzeń.Niebezznaczeniabyła
równieżzamożnośćmieszkańcóworazwysokistopieńuprzemysłowienia.
Młodzieżśląskaliczniestudiowałanaróżnychuniwersytetacheuro-
pejskich:wKrakowie8,Ołomuńcu,holenderskiejLejdzie,nawetweWło-
szech,apóźniejtakżeweWrocławiuiwNiemczech9.Wobecnasilającejsię
odkońcaXVIIIwiekupolitykigermanizacyjnejludnośćŚląskatworzyła
wieleinstytucji-wtymseminarianauczycielskieczybiblioteki-krze-
wiącychjęzykikulturępolską10.Wkontekścietematuksiążkiinteresujące
możebyćutworzeniew1836rokuTowarzystwaLiteracko-Słowiańskiego,
naczelektóregostanąłprofesorwrocławskiegouniwersytetuJanEwan-
gelistaPurkyně(1787-1869).ByłonCzechem,ajednaktowłaśniejego
zasługąbyłozajęcieprzezTowarzystwoczołowejpozycjiwżyciupolskie-
gośrodowiskaweWrocławiu11.RównieżPolacydaliwsparcieCzechom
poddanymintensywnejgermanizacji,apotempodejmującymstarania
oprzywrócenieczeskiegojęzykaorazstworzenienarodowejliteratury,
narodowegoczasopiśmiennictwa,atakżeteatru12.
8WXViXVIwiekustanowiłaponad10%studiującychnaUniwersytecieJagiellońskim.
9K.Popiołek,HistoriaŚląska.Odpradziejówdo1945roku,Katowice,nŚląsk”1972,
s.83,86,144,202.
10Niezwykleinteresującyprzykładmożestanowićbogatatradycjaczytelniczana
ŚląskuCieszyńskim.Zob.J.Pilch,Polskiepierwodrukicieszyńskie,Cieszyn,MacierzZiemi
Cieszyńskiej-TowarzystwoMiłośnikówRegionu,1990.
11K.Popiołek,HistoriaŚląskał,s.202-203.
12GermanizacjaCzechnasiliłasiępoprzegranejprzezCzechóww1620rokubitwie
naBiałejGórze,którabyłastarciemmiędzysiłamiczeskichprotestantówawojskami
koalicyjnymiligikatolickiej.ZwycięscyHabsburgowierozpętaliwCzechachterror.
Planowozamordowali600najważniejszychprzedstawicieliczeskiejelityspołecznej
ikulturalnej.Skonfiskowalitakżemajątkiczeskichprotestantów,stanowiącepołowę
19