Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
34
DorotaFox
Wszaknadtąprzestrzenią,obokniejzgromadzeniwidzowienadalzamieszkują
swedomostwa,corazrzadziejdzisiajprzypominającsobie,żetam,podziemią
tętniłoniegdyśżycieiżetomiejscewnajwyższymstopniuwarunkowałostyl
życiamieszkańcówŚląskaijegoswoistycharakter.
AzatemScenaPropozycjitoteatrmiejscakonkretnego,aleisymbolicznego
zarazem.Wybranaprzezniąlokalizacjaakcjiteatralnychdyktujewarunki,potę-
gujenastrój,wyznaczaramyopowieści,objaśniajejtematykę,narzucaliniędra-
maturgicznąiwchłaniazarównowidzów,jakiaktorów.Starasztolnia,kopal-
nianiegdyśtętniącażyciem,znakrozpoznawczyZabrzadziękiteatrowiożywa
ponownie.Choćnaparęchwilnasycasięemocjamitych,którzysiłąswejwyob-
raźnimusząjużtylkopokonaćbarieręczasu,przestrzeńjestbowiemniemalta
sama,byre-konstruująchistorięlokalną,doświadczyćminionego,zapomnia-
nego,ajednakważnegodoświadczeniaswychprzodków.Wtensposóbnprzy-
wracasięzbiorowejpamięci”nietylkoprzeszłewydarzenia,którychsensdawno
skostniałwstereotypowych,szkolnychformułkach,alepozwalasię—poprzez
uczestnictwo—nanowojezobaczyć(rozpoznać)iprzeżyć16.
Ożywićpustkę
Wbrewtemu,copisałaEwaRewers,iżnpustka,którazostałapoludziach
ibudynkach,ichśladachigłosach,niemożezostaćwchłoniętaprzezjakąkol-
wiekreprezentację,gdyżzawszepozostanietym,coniewypowiedziane,niepo-
jęte,coniemieścisięwgranicachpoznaniaiprzedstawienia”17,twórcySceny
Propozycjipodjęlipróbęożywieniaprzeszłości,nadalirealnykształtzdarze-
niom,któreniegdyśsięrozegrałylubmogłyrozegrać.Inieszłoimbynaj-
16Por.:Dziedzictwowakcji.Rekonstrukcjahistorycznajakosposóbuczestnictwawkulturze.
Red.T.Szlendak,J.Nowiński,K.Olechnicki,A.Karwacki,W.Burszta.Warszawa2012,
s.5—6.SpektakleScenyPropozycjitrudnouznaćzarekonstrukcjehistoryczne.Mimożewsce-
nariuszachwykorzystywanoróżnegotypudokumenty(np.wspektakluGuido1981tzw.Pamięt-
nikwerbusaorazpublikację14dnipodziemią,KWK„Piast”wBieruniu,14—28grudnia1981,
podred.J.NeiiA.Sznajdera),zgodnośćakcjizfaktografiąniebyłanajważniejsza.Można
raczejokreślićjejakonhistoriewymyślone”,którewpierwszejkolejnościsłużyćmiałyukonsty-
tuowaniusięwspólnotylokalnej(aspektintegracyjny)jakospołecznościwyobrażonej,ookre-
ślonymkulturowymdziedzictwie.Poprzezodsłanianienanowolubprzypominaniejejdawnych
wydarzeńwformienienarracyjnej,leczperformatywnej,miałyjąaktywizowaćipobudzaćdo
refleksji(aspektpoznawczy).Historiewymyślone,rozpisanenakonkretnedziałania,zyskiwały
dodatkowewaloryprzezzderzeniewyobrażeńwidzówztym,cozaprezentowaneprzeztwór-
cówwwymiarzenietyleuniwersalnym,zobiektywizowanym,ilejednostkowym,dramatycznym
(aspektemotywny),ujętymwestetycznąformęspektaklu.
17E.Rewers:Post-polis.Wstępdoflozofiponowoczesnegomiasta.Kraków2005,s.46.
