Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
MOCEISŁABOŚCIPOLSKIEJ
KOMPARATYSTYKITEATRALNEJ
1.KOMPARATYSTYKATEATRALNA–ACóŻTO
TAKIEGO?
Komparatystykatodziedzinanaukioliteraturze(ale
iodramacieiteatrze)zajmującasięporównywaniemtenden-
cjidochodzącychdogłosuwróżnychliteraturach(teatrach)
narodowych.Połaciniecomparoznaczytyle,costawiaćobok
siebie,zestawiać,łączyć,aleiwyrównywać,porozumiewać
się,ułożyćsię,uzgodnić;comparatio,-onis,czylizestawienie,
porównanie,stosunek;comparare-łączyćwpary.
KomparatystykarozwijałasięjużnapoczątkuXIXwie-
ku,zyskujączwolennikówgłównieweFrancji(tutajzdobyła
statusdyscyplinyuniwersyteckiej)1.MichałGłowińskitwier-
dzi,żewspółczesnakomparatystykacorazczęściejwiąże
literaturoznawstwoporównawczezgenologią,genetykąoraz
teoriąprocesuhistorycznego2.Celporównawczyniezawsze
musibyćwtakichbadaniachwyraźniepostawiony.Zkolei
RenéWellekuważa,żekomparatystykazwalczaniedopusz-
czalneizolowaniesięodsiebieliteraturnarodowych3.Do-
strzegalnajestpotrzebarelatywizmuhistorycznego.Winni-
śmystudiowaćnormyprzeszłości,abynapisaćnobiektywną”
historięliteratury.Tymczasemnwpływologia”todłużnicy
iwierzyciele.Trzymaniesiętakzwanychrelacjifaktycznych
(faktologiateatralna)tojednakzdecydowaniezamało.
Dlazwolennikówhistoryzmu,czylimetodyhistorycznej
(nazywanychczasemlansonistami),nierzadkonajważniejsze
bywająkompilacjebiograficzne,czywręczanegdotyczne,
aniedialogtematówinrozmowa”tekstów.TymczasemWolf-
gangBernardFleischmann,piszącozakresiebadańlitera-
turoznawstwaporównawczego,podkreślał,żekomparaty-
stykawiążesięnajmocniejznwędrówkąmotywów,toposów
iidei”4.Takżewartościowaniewświeciedziełartystycznych
(naprzykładpodjęcieproblematykioryginalności)musisię
opieraćnamaterialemiędzynarodowym.Literaturoznaw-
stwoporównawczetoswoistepraeceptornationis(pouczenie
