Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
MóWI,KTOMILCzY.OKŁOPOTACH
zMILCzENIEMWTEATRzE
1
nMilczenieprzystoimędrcom,acóżdopierogłupcom.
Pamiętaj,żeTwojemilczeniejestmilszeodTwojejmowy;
lepiejoprawiaćpadlinę,niżzajmowaćsięczczągadaniną”1.
Nawetbowiemgłupiec,gdymilczy(boniewie!),możebyć
poczytywanyzamędrca.Jakawięcmusibyćsiłamilczące-
gomędrca?Prawdąjednakjestito,żejestczasmilczenia
iczasmówienia.Niekiedyczłowiekmilczącybywanagra-
dzanyzaswemilczenie;niekiedymówienie-naprzykład
prawdyniewygodnej-jestwcenie.
Zamilknij,wszelkieciało,przedobliczemJahwe.Cisza
jakoaktmodlitewny.ŚwiętyTomaszzAkwinupowiada,że
Bogaczcimymilczeniem2.Itonawetniedlatego,żenicna
Jegotematniemożemypowiedzieć,raczejdlatego,żewiemy,
iżitakniepotrafimyBogapojąć.Tajemnicanajczęściejdo-
konujesięnwwielkiejciszy”.Stądwalorzarównomilczenia
Boga,jakimodlitwybezsłownej(takzwanejmodlitwywe-
wnętrznej).JużPitagoraspouczał,żetrzebamilczećalbo
mówićrzeczylepszeodmilczenia.Całośćmożnaułożyć
wznaczącytryptyk:kontemplacja-cisza-bezmowność.
IzydoraDąmbska,badającfunkcjemilczenia,twierdzi,
żemilczenietowięcejniżniemówienie3.Intuicjoniściimi-
stycykwestionująwogólemówienie,gdyżwszelkiepozna-
niepojęciowe(słowne)deformujeprzedmiot.Prawdziwe
marzeniemędrcatobyćwolnymoddyskursu.Teoretycy
mowystosunkowomałomiejscapoświęcająmilczeniu.Cho-
ciażnawetwobrębierozmowymożezaistniećmilczenie
jakojejskładnikkonstytutywny(niewolnobaćsięciszy
nmiędzysłowami”,równieżciszykłopotliwej,zwyklewiele
mówiącej).
Milczeniemożebyćwyrazemświadomegozahamowa-
niamowy(milczenieznaczące,czylisygnitywne).Dziecina
przykładdośćczęstozacinająsięnwmilczeniu”.Milczenie
możebyćtakżetraktowanejakomówieniebezsłów,które
