Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
ReFoRMAżYCiAjAkopRojektUtopijnY
Wnikającwswojeperformanseiuczącsięichgramatyki
isłownictwa,lepiejsięwzajemniepoznamy”26.
Celemniniejszejksiążkijestwłaśniezbadaniecharak-
teruwidowiskwwybranychkoloniachiwspólnotachoraz
ukazanieichspecyficznościwynikającejzwyjątkowegośro-
dowiska,wjakimpowstały.Zaznaczyćjednaknależy,żebę-
dziemymiećtutajdoczynieniazperformansamiróżniący-
misię-wedługokreśleńJackaWachowskiego-codoramy,
materiałuistruktury27.Każdezanalizowanychzjawisk-
MonteVerità,Mathildenhöhe,Hellerau,GoetheanumiBau-
haus-jakoprojektrealizowanywokreślonejprzestrzeni
przezodrębnąwspólnotę,możnaująćwkategoriachrzeczy-
wistego,bezpośredniego,liminalnego,nieestetycznegoper-
formansunnowegożycia”,ozmiennychdeterminantach,
odpowiednio:natury,symbolu,rytmu,żywegosłowa,formy
-barwy-ruchu.Wichobrębiezkoleidostrzecmożna
wszystkierodzajeperformansówwskazanychprzezRichar-
daSchechnera28iwiększośćspośródtrzynasturodzajów
wyróżnionychprzezWachowskiego29(zpominięciemmoże
tylkoperformansówsportowych,militarnychipolitycznych).
Począwszybowiemodcelowegokształtowaniaprzestrzeni,
poprzezzachowaniacodzienne,zawodowe,organizacyjno-
-biznesowe,ludyczno-edukacyjne,przynależnościowe,
ideowo-duchoweiwreszcieartystyczne,wszelkiedziałania
członkówwspólnotyzdeterminowanebyłyprzeznadrzędny
programiobjawiałysięjakowidowiskaswoiste,właściwe
tylkodanejwspólnocie.
Opróczperspektywyhistoryczno-kulturowej,jakąsta-
nowidlaprezentowanychzjawisknurtLebensreform,przy-
jętotakżeperspektywęinterpretacyjną,jakąjestutopia.Jak
siębowiemwydaje,analizowanezjawiska-jakomodeleży-
ciaopartenakompleksowychprogramachorganizujących
wszystkiejegosfery-byłyprojektamiutopijnymi,ekspe-
rymentamiporównywalnymityleżzutopiamifilozoficz-
no-literackimi,cozhistorycznymipróbamistworzeniaod
podstawidealnychenklawwświecierealnym.
Przełomikryzysspołeczno-kulturowyzaznaczającysię
podwpływemzmianyparadygmatucywilizacyjnego,która
nastąpiławostatnichdekadachXIXipierwszychXXwieku,
wywołującniezgodęnazastanąrzeczywistość,generował
wizjeprzyszłościiodrodziłutopijnysposóbmyśleniaoświe-
cie,jakimpowinienonbyć.Wtradycjieuropejskiej,począw-
szyodPoliteiPlatona,wciążpowracającymmotywembyły
wizjetranscendentnewobecrzeczywistości,postulująceist-
nieniewspólnotywolnejodkonfliktów.Zasadybudowania
27
