Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
ReFoRMAżYCiAjAkopRojektUtopijnY
wwarunkachkontestowanejrzeczywistościstanowiąoazy,
enklawy,nzakony”praktykująceutopijnyprogrambądź
wwyodrębnionejprzestrzeni,bądźwewspólnocieducho-
wej.JerzySzackiwskazujemechanizmpowstawaniata-
kichwspólnot:nPojawiasięjakiśideał.Znajdujesięgrupka
zapatrzonychwtenideałludzi.Niewierząoni,żespołeczeń-
stwodasięprzekształcić.Niewierząteż,żeżyjącżyciem
tegopodłegospołeczeństwapotrafiądochowaćwierności
ideałowi.Postanawiajązatemzamknąćsiętaklubinaczej,
abychronićwtensposóbwartościuznanezabezcenne”34.
Historiategotypuheroicznychutopiizakonuniejest
uboższaniżhistoriaeskapistycznychkonceptówfilozoficz-
no-literackich.Należądonichwszelkiewspólnotywyzna-
niowe,którewłoniedominującejreligiilubpozaniąprak-
tykujązreformowanymodelżycia,naprzykładpierwsze
gminychrześcijańskie,średniowiecznezakonyascezyoraz
bardzoliczneugrupowaniażyjącewedługwłasnejreguły
ikultywująceokreślonewartości.Podobniedziałająświec-
kiewspólnotydystansującesięodsystemówpaństwowych
czypolitycznych,czasemkontestującepoprostupowszech-
nystylżycia.Zasadzająsięonenatworzeniuidealnego
mikroświatazorganizowanegonapodstawieszczególnego
programu,korygującegoogólnieobowiązującysystem.
Należałobydonichzaliczyćliczneinicjatywytakzwanych
ndobrychwładców”,którzy-jaknaprzykładStanisławLesz-
czyńskiwswojejposiadłościwLunéville35-podejmowali
eksperymentsielankowozorganizowanegożyciamieszkań-
cówwsi,poświęcającychswójczaspracyirozrywce.Czasa-
mijednakpoddanibywaliprzezwładcęprzymuszanido
szczęśliwegożycia,jakzdarzyłosiętowSabbionecie,mia-
steczkuprzebudowanymprzezksięciaVespasianoGonzagę
wlatach1554-1591wedługjednorodnegoprojektugospo-
darczo-społeczno-politycznego,wpisanegowramyestetycz-
ne.Toidealnemiasto36miałobyćnietylkoreprezentacyjną
siedzibąwładcy,dlaktóregowybudowanoPalazzoDucale,
aleposiadałotakżeinstytucjepubliczne,jakGalleriadegli
Antichiczywybudowanywlatach1588-1590Teatroall’An-
tica,zaprojektowanyprzezVincenzoScamozziegonawzór
TeatroOlimpicowVicenzy.Abyzaludnićtomiasto,książę
poleciłprzenieśćsiędoniegookolicznymrolnikom,którzy
porzuciwszypracęnaroli,wmiejskichstrojachmieliodda-
waćsięstudiomikontemplowaniudziełsztuki.Najwidocz-
niejpoddawalisiętemunakazowizoporami,skorogalerię
teatruotwartegonarokprzedśmierciąwładcyzaludniają
namalowaniwidzowie.
29
