Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
DomekzkartEmilaZegadłowicza
…
dosystemurządowego,któryspowodowałkatastrofęojczyzny”
(JacekLipińskiwHPamiętnikuTeatralnym”)
7
.Waloremocjo-
nalnyprzedstawieniaakcentowałteżJerzyPomianowski,gdy
pisał,żewyczekującanieufnośćwiększościwidowniprze-
chodziławzainteresowanie,anastępnieHustępowałamiejsca
prawdziwemuprzejęciu”.Pasjapisarza,jegogniewiżalzre-
kompensowały,wedługkrytyka,brakiformalnesamegotekstu,
któregoHsłuchasiędlategoztakimnapięciem,żeautorpisał
osprawach,któregosamegogłębokoprzejęły”
8
.Doideowego
przekazusztukimiałzatemprzekonywaćafektywnypotencjał
jejoddziaływanianaodbiorcę,uzyskanypoprzezwpływaniena
uczuciawidzawtakisposób,abyzmieniłonswenastawienie
znieufnegowobecprowadzonejwtedybardzointensywnie
krytykidwudziestoleciamiędzywojennegonazgodnezoficjal-
nąwykładnią.AtaruinyPolskisanacyjnejtraktowałajedno-
znaczniejakozasłużonąklęskępaństwaniesprawiedliwości
społecznej.
Możnadziśwątpić,czyówczesnyinteligent(latczter-
dziestychipięćdziesiątychXXwieku),nawetjeślirozczaro-
wanyprzedwojennąPolskąisłabościąliberalnejdemokracji
Zachodu,takłatwoulegałafektywnejsugestywnościautora
dramatu.JeśliprzyjąćdiagnozępostawionąprzezCzesława
MiłoszawZniewolonymumyśle(napisanymw1951,wydanym
w1953),byłtoprocespolegającynarezygnacjiintelektualisty
zpostawykrytycznejnarzeczNowejWiary,którajawiłasię
jakonieuchronnakoniecznośćhistoryczna.Byłotopodejście
pragmatycznewobliczusiłypojmowanejniczymdziejowe
fatum,zatemniedokońcawyzbytepierwiastkaracjonalnego,
tyleżeukrytegopodfasadąspołecznejmimikry.Wprzypad-
kuZegadłowiczaemocjebyłyściślezwiązanezprzekonaniami,
którejeszczeprzedwojnąpodwpływemrosnącegooburzenia
nabrałyzdecydowanieantysanacyjnegowydźwięku.Recenzen-
ciprzedstawieniaz1953rokuniebezpowoduzestawialigłów-
negobohaterasztukizsamymdramatopisarzemiprzypomi-
nalizapisanewlistachautorskieśladydoświadczeńzwrześnia
7
J.Lipiński,Namarginesieprapremiery„Domkuzkart”,HPamiętnikTea-
tralny”1954,z.2/10,http://www.e-teatr.pl/pl/artykuly/142292.html
[dostęp:16.12.2019].
8
J.Pomianowski,Takbyło,taknigdyniebędzie,HNowaKultura”
1953,nr21,http://www.e-teatr.pl/pl/artykuly/116984.html[dostęp:
16.12.2019].
13
