Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
DomekzkartEmilaZegadłowicza
…
zrealistycznegoujęciatematu,zosadzeniagowkonkrecie
Polskiprzedwrześniowej,potraktowanejsyntetyczniejako
Hdomekzkart”.Kiedyzarealneuznanoto,cozaangażowane
postronielewicowejwówczesnymrozumieniu,wymiarreali-
stycznyspektakluuległdalekoidącemuuproszczeniunarzecz
ideowejdeklaratywności.Możnabyłojąniecoosłabićdzięki
przekonującejgrzeaktorskiej,cozresztąpoczęścisięudało,
niemniejjednaksztukamiałajasnookreślonycelperswazyj-
ny,czylizdeprecjonowanieelitpolitycznychiartystycznych
przedwojennejPolski.
KrytycznienaZegadłowiczajakoHinfantylnegoneofitęre-
alizmu”spojrzałpodwudziestulatachodwarszawskiejpra-
premieryLesławEustachiewicz,recenzującnałamachHPa-
miętnikaLiterackiego”monografięWładysławaStudenckiego
poświęconądramaturgiigorzeńskiegopisarza.Jeśliidzieonurt
społeczny,to,zdaniemEustachiewicza,niejestautorDomku
zkartanizimny,anigorący,tylkoprzeskakujezjednegożaru
wdrugi,zjednegochłoduwdrugąlodowatość.Zamiastanali-
zyrealiówdostajemyjednoznaczniewartościująceuogólnienia
motywowaneżarliwościąwyznawcybądźniechęciąkrytyka
traktującegotkankęspołeczno-ludzkąenbloc
10
.Wyszczegól-
niawprawdziepisarztypymentalne:np.Hburżuazyjnawiedź-
ma”(Prezeska),przedwojenniliteraci:liberał-ironista,klery-
kałifaszysta,jednaksątobardziejpersonifikacjekrytycznych
przekonańautoraniżzłożonepsychologiczniecharaktery.
Możnabywtensposóbstypizowaćpozostałeosobydramatu:
niefrasobliwyurzędnikpaństwowy,komicznygenerał,żarliwy
komunista,gdyżkażdaznichposłużyłazailustracjędualizmu
wobrazowaniuklęskikraju,corozsypałsięniczymHdomek
zkart”.Tytułowafraza,powtarzanaczęstoprzezHCzerwony
Sztandar”wsowietyzowanymLwowie,niepozostawiapolado
dyskusjioprzyczynachprzegranej.Jeślizatemmożnatumówić
10Zob.L.Eustachiewicz,WładysławStudencki.Twórczośćdramatycz-
naEmilaZegadłowicza,HPamiętnikLiteracki”1963,nr3,s.214–217.
KrytycznypassuspoświęcakrytyksztuceDomekzkarttakżewksiąż-
ceopowojennejdramaturgii:HZegadłowiczkrytykęprzedwojenne-
goreżimupołączyłniezbytfortunnieznegacjąwszelkichwartości
wspołeczeństwieprzedwrześniowymizastosowałjakometodęsynte-
zyideologicznejbiało-czarnyschemat:szlachetnydziennikarzizbio-
rowośćzłożonazkanaliiigłupców”.L.Eustachiewicz,Dramaturgia
współczesna1945-1980,WSiP,Warszawa1985,s.184.
15
