Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
26
TeatrypolskiewPoznaniuwlatach1850-1875
PozakończeniuwystępówwPoznaniuw1850rokukrakowscyartyści
udalisiędoDębna.Mycielski,właścicielmajątku,wedługEstreichera
flpodejmowałbardzohojniecałetowarzystwo.Kompaniabawiącprzez
tenczasigrywającciągnęłaniepomiernezyskioboknaderdrobnychwy-
datków”15.
Wlipcu1851rokunaczelnymprezesemprowincjipoznańskiejzostał
RobertViktorEugenvonPuttkamer(1800-1860)-byłynaczelnikberlińskiej
policji(1839-1847),zwykształceniaprawnik,zdecydowanypropagatoridei
pełnegopodporządkowaniaPolakówpaństwupruskiemuorazzwolennik
radykalnychmetodgermanizacyjnych16.Wjednymzoficjalnychdokumen-
tów,datowanym24września1851roku,Puttkamerscharakteryzowałswój
programpolitycznywnastępującysposób:
Jestrzecząkonieczną,abyrządzająłzdecydowaneiwyrazistestanowiskowobec
polskości.Jestipozostajeonabowiemwrogimwobecrządużywiołem,wjakiejkol-
wiekformiebywystępowała.Pojednaniesięzniąniejestmożliwe,wytrzebienie-
nieludzkie(aprzytymchybaniemożliwe,bowymagającezmianywielupokoleń).
Awięcniepozostajenicinnego,jakenergicznejejutrzymywanienanależnej,pod-
rzędnejpozycji17.
Takwyrażanaipraktycznierealizowanawizjarelacjinarodowościowych
wszybkimczasiedoprowadziładowybuchunacjonalizmupolskiegoinie-
mieckiego.Procesten-zdaniemLechaTrzeciakowskiego-flzapoczątkował
stopniowyproceswyodrębnianiasiędwóchspołeczeństw”,którynabrał
szczególnejwyrazistościwdobieKulturkampfu18.AndrzejKwileckipod-
---
---
---
---
---
---
---
nowoczesny.Gładkieścianyparterustanowiłyoparciedladwóchkondygnacjibalkonów,
którychlożeniebyłyodsiebieoddzielone.Trzeciąkondygnację(dachową)zajmowałagaleria.
Właściwelożeutworzonojedyniewpartiiproscenium.Pozostałeniewielkieprzestrzenie
budynkuzajęłyobiegającewidowniękorytarzedochodzącedowejściowego,małegowestibu-
lu,aprzynim,wnarożach-dwiepółkolisteklatkischodowe,kasaibufet.”(zob.tejże,Archi-
tekturaibudownictwowPoznaniuwlatach1780-1880,wyd.2,Poznań2009,s.145).Zob.także
J.Borwiński,P.Wawrzyniak,Zdziejówgmachudawnegoteatruniemieckiego,flKronikaMiasta
Poznania”2000,nr3,s.199-203.
15K.Estreicher,op.cit.
16Zob.J.Kozłowski,AdministracjaWielkopolskipodpruskimzaborem1793-1918,Poznań
2000,s.54-55.Puttkamersprawowałurządnaczelnegoprezesadomaja1860roku.Jegona-
stępcązostałponownieGustavCarlvonBonin.
17Cyt.za:M.Broszat,200latniemieckiejpolitykiwobecPolski,przeł.E.Kazimierczak
iW.Leder,Warszawa1999,s.135.
18L.Trzeciakowski,WiosnaLudów,[w:]DziejePoznania,t.2,cz.1,podred.J.Topolskiego
iL.Trzeciakowskiego,s.342.Zob.takżetegoż,Podpruskimzaborem1850-1918,Warszawa1973,
s.34-42,123-153;tegoż,Kulturkampfwzaborzepruskim,Poznań1970;tegoż,PolacyiNiemcy
wżyciucodziennymwPoznaniuwXIXwieku,flKronikaMiastaPoznania”1992,nr1-2,s.7-18;
J.Kozłowski,Wielkopolskapodzaborempruskimwlatach1815-1918,Poznań2004,s.164-173.
Onarastającychpo1848rokunaterenieWielkiegoKsięstwaPoznańskiegoantagonizmach
