Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
52
TeatrypolskiewPoznaniuwlatach1850-1875
formowałoGubarzewskiego,iżmożestaraćsięozgodęnawystępywmie-
siącachletnich,jeśliprzedstawiświadectwadokumentującewysokipo-
ziomartystycznyjegozespołu…Trudnodziśdociec,ocochodziłopruskim
urzędnikom.Możnaprzypuszczać,żecelemtaksformułowanejodpowiedzi
byłopozbyciesiękłopotliwegopetentawtakisposób,abynienarazićsięna
zarzutydotyczącenegowaniaprawPolakówdorealizowaniawłasnych
aspiracjikulturalnych83.
---
---
---
---
---
---
---
nr216zsoboty20września,s.3)flnaposiedzeniureprezentantówmiastaPoznania”Kellerowi
flzpowoduniekorzystnychczasówzniżonocenęopłatyzakażdeprzedstawienieo2tal.
ipostanowiononiepobieraćnadaldzierżawyzaurządzeniagazowe”.Odziejachdziałającej
od1856rokupoznańskiejgazownizob.A.Dziurzyński,75-lecieGazowniMiejskiejwPoznaniu,
flGaziWoda”,t.11(1931),s.293-301;J.Mastalerz,StolatwsłużbiespołeczeństwamiastaPozna-
nia,Poznań1956.
83KilkamiesięcypóźniejzakończoneniepowodzeniemstaraniaGubarzewskiegostaną
sięjednymzargumentówwymienionychwskardze,jakązłożyłWładysławBentkowski(wraz
zpiętnastomainnymiposłamizKołaPolskiego)wsejmiepruskim.Protestdotyczyłflsystema-
tycznegoograniczaniajęzykapolskiegowW.Ks.Poznańskim”.Wdokumencietymczytamy
m.in.:flWyjątkowepozwolenieprzedstawieńscenicznychwjęzykupolskimnależydopytań
wysokiejpolityki,któreniekiedyrządcentralnywBerliniemusidopierorozstrzygnąć.
Wszystkimpolskimmieszkańcomjasnąjestrzeczą,żetakpotężnienażycieiobyczajwpływa-
jącyteatrmasięprzykładaćdostopniowegozniszczenia.WPoznaniutylkoniemieckiistnieje
teatr,któryużywaróżnychzasiłkówiułatwień.Ilekroćwładzewyjątkowopozwalająnapol-
skieprzedstawieniaprzezgoszczącetowarzystwadramatycznezKrólestwaPolskiegolub
Galicji,każdorazowydyrektorpolskiejtrupyobowiązanyjestoddawaćtrzeciączęśćczystego
swegodochodudyrektorowitrupyniemieckiej[...].Podtakimuciążliwymograniczeniem
nawet,polskieprzedstawienia[...]bywajątylkowyjątkowoinawstawieniesięinteresowane-
gowtymniemieckiegodyrektoradopuszczaneprzezkrólewskąrejencjęna4do10tygodni
wmiesiącachletnich.Pomimotegowstawieniapotrzebabyłowr.1855przychylnejdecyzji
samegoprezesaradyministrów,żebytowarzystwopolskichartystówzGalicjimogłowPo-
znaniuprzezsześćtygodniletnichgościnnedawaćprzedstawienia.Przedłużeniawszelako
tegoterminuniepodobnabyłouzyskaćmimowszelkichusiłowańobudyrektorów,niemiec-
kiegoipolskiego.Przezcałyjedenrokpotemnieudzielanopozwoleniadoprzedstawień
wpolskimjęzyku.WpóźnejjesienirokuzeszłegostarałsiępewiendyrektorteatruzKróle-
stwaPolskiegookoncesjęnapolskieprzedstawieniawporzezimowej.Dyrektorniemiecki,
któremuwsposóbwyżejnapomkniętypolskieprzedstawieniakorzyśćtylkoprzynoszą,wy-
stąpiłjakogorliwyorędownik.Królewskarejencjawszelakozrobiłanadziejępozwoleniana
letnietylkomiesiące,cosięzaśtyczyożywionejporyzimowejudzieliłaodpowiedzi,żeniema
potrzebypolskichprzedstawień”.Wcytowanymwnioskupolskichposłówznalazłysiętakże
przejmująceprzykładydyskryminacjijęzykapolskiegowinnychdziedzinachżyciaspołecz-
nego:flNakolejachżelaznychW.Ks.Poznańskiego,podkrólewskimzostającychnadzorem,
podróżnymcożądaniepopolskunieumiejąlubteżchcąwyrazić,bywająrobionetrudności.
Królewskieurzędypocztowenieprzyjmująjużodlatkilkulistów,naktórychuwagaouwol-
nieniuodpocztowejopłatypopolskujestwyrażona.[…]Policyawykluczanawetdoróżkarzy
coponiemieckunieumieją,odsłużbydorożkarskiej,dopuszczajednaktakichcoanisłowapo
polskuniemówią”.PełnytekstdokumentuopublikowałflDziennikPoznański”1859,nr41
zniedzieli20lutego,s.1.
