Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
II.Kuwłasnejscenie
59
Oddział2:ObrazyfotograficznezapomocąświatłaDrumondla,wynalazkuPawła
Hoffmann,przedstawioneporazpierwszywdniu6września1859rokuwWied-
niu,znajwiększemzadowoleniemPubliczności
Oddział3:Całkiemnoweplastyczne,krajobrazoweiarchitektonicznewidoki
Nazakończenie:Chromatropy(grakolorów)107.
Zarównopolską,jakiniemieckąpublicznośćprzyciągnęłydosaliBaza-
ruwykładyiprezentacjeWilliamaFinnzLondynu,którywprzystępny
sposóbtłumaczyłtajemnicefizykieksperymentalnej.Wdniach8i9wrześ-
nia1860rokuAnglikwystąpiłdwarazyidałfldwaprzedstawieniaogalwa-
nizmie,elektro-magnetyzmieielektrycznościindukcyjnejzapomocąno-
wych,jeszczedotądtunigdyniewidzianychaparatów”.Finnwykorzystał
wtrakciedoświadczeńm.in.ruryGeislerai-zbudowanąspecjalniedla
przeprowadzeniapokazów-machinęRuhmkorffazaopatrzonąwflsześć
cylindrówindukcyjnychzdrutu30000stópdługim”108.Womówieniuwy-
stępówopublikowanymwpoznańskiejprasiepodkreślano,iżbyłytoflnaj-
nowszedoświadczenia,któremifizykęwzbogacono,iktórezwłaszczadla
telegrafówkorzystneznajdązastosowanie”109.
Takżewewrześniu1860rokunascenieTeatruMiejskiegoczterokrot-
nie110wystąpiłF.J.Basch,któryzaprezentowałflindyjskieigrzyskaczaro-
dziejskiewedługcałkiemnowegoiwłasnegopomysłu”.Pokazyłączyły
popisyiluzjonistycznezobrazamiflzhydro-oxygenowemoświetleniemga-
zowem,przedstawiającyminajpiękniejszemalowniczewidokiznaturyry-
sowane,największeinajpiękniejsze,jakiedotychczaspokazywano,któresię
wnajwiększychmiastachEuropyznajwiększemzadowolnieniempodoba-
ły”111.Afiszekolejnychprzedstawieńzapowiadałym.in.flniewyczerpaną
---
---
---
---
---
---
--
107Afiszzapowiadającywystępwdniu5lipca1860roku.ArchiwumPaństwowewPo-
znaniu,AktamiastaPoznania,sygn.3684,k.99.
108flDziennikPoznański”1860,nr206zsoboty8września,s.3.Wartododać,iżinduktor
Ruhmkorffajestrodzajemtransformatorasłużącegodootrzymywaniawysokichnapięćelek-
trycznychkosztemprzerywanegoprąduniskiegonapięcia.Tzw.flruryGeislera”toszklane
rurkiwypełnionerozrzedzonymgazem,przezktóreprzepływaprąd.Barwaemitowanego
znichświatłauzależnionabyłaodrodzajugazu(np.wprzypadkuwodoru-purpurowo-
czerwona).
109flDziennikPoznański”1860,nr207zwtorku11września,s.4.Występyfizyka-ekspe-
rymentatoraWilliamaFinnaw1860rokuodnotowałW.Karolczak-zob.tegoż,Hołdpruski
iwieczorkiczarodziejskieprof.Cagliostro,czyliniezwykłewystawy,widowiskaieksperymenty,flKro-
nikaMiastaPoznania”2008,nr2,s.260.
11020,21,23i25września1860r.
111CytowanyfragmentpochodzizafiszaprzechowywanegowzbiorachArchiwumPań-
stwowegowPoznaniu,AktamiastaPoznania,sygn.3684,k.123.Wtymsamymzbiorzeza-
chowałysięafiszezpozostałychwystępówF.J.Bascha(zob.k.124,125,126).Wszystkiewy-
