Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
IleDukajawDukaju?
Można,zwłaszczawświetlekilkunastępnychrozdziałówtejksiążki,
wktórychwyjątkowoczęstopokazujępowinowactwamiędzyprozą
dwóchpisarzy40,zadaćpytanie:nCzyistniejeDukajbezLema?”.Odpo-
wiadam:zdecydowanietak.Jestemwpełniświadom,żezastosowana
przezemniemetodainterpretacyjnajestkłopotliwa.Jestemteżprzeko-
nany,żegdybymnapisałksiążkęopowieściachJackaDukajainiebadał
wnichrelacjiztwórczościąStanisławaLema-problemstałbysięznacz-
niepoważniejszy.DukajprzebyłdrogęopisanąprzezBlooma41isądzę,
żetadrogaprzyniosłaautorowiLoduznaczniewięcejkorzyści,niżgdyby
dziedzictwaautoraSolarisunikał.Pamiętaćteżtrzeba,żeLemniebył
jedynympisarzem,którybyłdlaDukajaważny-myślętutajprzede
wszystkimoWitoldzieGombrowiczu,aleiwieluinnych,doktórychlicz-
nealuzjepojawiająsięnakartachanalizowanychprzezemniepowieści.
Ztejmieszankiwykułsięonsam-JacekDukaj-pisarz,wmoimodczu-
ciu,pełnowymiarowyidojrzały.
Jestkilkazasadniczychpól,naktórychDukajujawniasięjakopisarz
oryginalny(względemLema).Przedewszystkimkwestiadystansudo
formy.Toprawda,żeautorLodunieużywagroteskiczysatyry(anawet
satyrycznejparodii)-aletowłaśniejestwjegopisarstwieinnowacyj-
newzględemLema.Tenprzecież-paradoksalnie-nienapisałpowie-
ściotranshumanizmiennaserio”!PrzykłademniechbędzieKobyszczę
Lema-tuparaboliczność,stylistykaigroteskawysuwająsięnapierwszy
plan,przysłaniająctranshumanistycznekoncepty.Dziękitemuunik-
nąłLemdotkliwychporażek,takichjakta,którąponiósłAldousHuxley
wNowymwspaniałymświecie:wXXVIwiekustudenciinformacjeoprze-
biegunowoczesnegosposobuzapładnianianotująnakartkachzapomo-
cąołówków42!Dukajprzeciwnie-trudnapisaniatakiejpowieścipodjął
40Mamuzasadnionewrażenie,żeniewszystkiepowinowactwaodnalazłemiopisa-
łem-cozresztąteżniekonieczniemiałobysens,wszaknieosporządzeniekatalogu
nawiązańtoczyłasiętugra.
41
Byćmożewperspektywiekilkudziesięciulatprawotoodnosićsiębędzieidosame-
goDukaja.Młodzifantaścibędąmusielizmierzyćsięizjegodziedzictwem.
42A.HUxLEY:Nowywspaniałyświat.Przeł.B.BARAN.Warszawa2006,s.5-7.
IleDukajawDukaju?
23
