Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
tu,swoistymewenementem,przejawemintelektualnejiartystycznej
odwagi.Wydajesię,żeróżnica(zbawienna,bowłaśnie-różniącapro-
zaików)wstylu(awięctakżewkonstruowaniufabułibohaterów)jest
efektemwyboruprzezDukajainnejstrategiipisarskiej.
Innajestteżperspektywamłodszegozpisarzy,wynikającaprzede
wszystkimzmetryki.Pięćdziesiątlatrobiogromnąróżnicę:Dukaj
iLemwinnychświatachtworzyli,innetekstyczytalii-wefekcie-inną
mieliwyobraźnię.OileLemprzewidywałvirtualreality,otyleDukaj-
wpewnymstopniu-jużwniejfunkcjonuje,awięczinnejperspekty-
wyopisujejejdalszyrozwój.Podobniezperspektywąteoretycznączy
metodologiczną.Sąielementyróżniąceobupisarzy,awynikającezich
stanowiskświatopoglądowych.AostatnietaprozwojupisarstwaDukaja
wskazujenato,żeprzepracowującdziedzictwopoprzednika,młodszy
pisarzzmierzawswojąstronę.MammamyślinietylkoLódiInnepieśni,
lecztakżeSciencefictioniStarośćaksolotla.
KonceptyLemastałysięteżelementemkonwencji,tradycji.Niemoż-
nawięczawszeizcałąpewnościąstwierdzić,żecośnDukajwziąłod
Lema”.Sciencefictionjesttakimgatunkiem(takąkonwencją),wktórym
(której)tradycjainawiązania,nawetsłownikodgrywająogromnąrolę.
Jeszczeodnośniedointertekstualności.SławaLemajeszczenieprzemi-
nęła(iszybkonieprzeminie),ale-wperspektywiekilkudziesięciulat-
parodystycznezabiegiDukajapozwoląbyćmożeprzetrwaćkonceptom
autoraSolaris.Myślętuprzedewszystkimoparodiiwtrybiehołdu.Bo:
nDeklaracjepisarskiejniezależnościodhistoriisątylkopreambułądo
całejkonstytucjitwórczejświadomości.Obajpisarzepróbująstworzyć
nowyjęzyk,nowągramatykę,któraodzwierciedlałabyprzynajmniej
wdrobnejczęścijakościnowegoświata,sprawiającegotakwielkiekło-
potyumysłomdziedziczącymtysiącelatstarejmetafizykiiwynikające-
gozniejoglądurzeczywistości”43.
AutorLoduniepiszeliteraturypopularnej.Czyzatempodnosirangę
swojejngatunkowej”twórczości,robiącliczneerudycyjnealuzje?Czy
możeodwrotnie:namocypostmodernistycznegokolażuużywakon-
43
P.MAJEWSKI:Błędnirycerzeumysłu.OpisarstwieJackaDukaja.W:Ćwiczeniazrozpaczy.
Pesymizmwproziepolskiejpo1985roku.Red.J.JARZĘBSKI,J.MOMRO.Kraków2011,s.500.
IleDukajawDukaju?
25
