Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
32
2.1.Podstawowepojęciamiernictwaelektrycznego
interwałową,dozdefiniowaniaktórejjestpotrzebnaznajomośćprzynajmniej
dwóchpunktów(niemożnabowiempowiedzieć,żetemperaturarówna40OCjest
dwarazywiększaniżtemperatura20OC).Innymprzykłademskalipomiarowej,do
którejniemożnastosowaćoperacjidodawania,jestskalatwardościMohsa.
Wskalitejdziesięciupunktomwzorcowymodpowiadatwardośćwybranych
dziesięciumateriałów,wkolejnościcoraztwardszych.Twardośćdiamentuokreś-
lonaliczbą10jestnapewnowiększaniżtwardośćapatytuokreślonaliczbą5.Nie
znaczytojednak,żediamentjestdwukrotnietwardszyniżapatyt.
Pomiarjakoporównaniezwielkościąwzorcowąnieoznacza,żezawsze
musimydysponowaćwzorcemmierzonejwielkości.Byłobytozresztąniemoż-
liwe,ponieważwielkościmierzonychjestwiele.Wmiędzynarodowymukładzie
jednostekSI(franc.SystèmeInternational)wybranosiedempodstawowychjedno-
stekmiary.Sąnimijednostkinastępującychwielkościpodstawowych:długości
1m,masy1kg,czasu1s,natężeniaprądu1A,temperatury1K,światłości
1kandelaiilościmaterii1mol.TejednostkipodstawoweSIsąreprezentowane
przezdobrzezdefiniowanewzorce[2,10]1.Wielkościfizyczne,inneniżsiedem
wymienionychwukładzieSI,sąopisywanejednostkamimiarypochodnymiod
jednostekpodstawowych,ajednostkipochodnesąokreślanenajczęściejnapod-
stawiezależnościmatematycznychwzględemwielkościpodstawowychlubna
podstawieprawfizycznych.
Wzorcejednostektworząsystemhierarchicznywformiepiramidy.Na
szczyciepiramidysąwzorcemiędzynarodowe,niżejsąwzorcekrajowe,na
podstawiektórychwzorcujesięwzorcewlaboratoriachakredytowanych.Tewzorce
zkoleimogąbyćpodstawąwzorcowania(legalizowania)przyrządówpomiarowych.
Wielkościmierzonetakżetworząuporządkowanysystem.Naprzykład
zgodniezprawemfizycznymjednostkarezystancji1Ωmożebyćokreślanana
podstawieprawaOhma,jeśliznanesąprądinapięcie,1Ω=1V/1A(chociaż
wprzypadkurezystancjiistniejądobrzeokreślonewzorce).Jednostkęrezystancji
1Definicjejednostekpodstawowychsąnastępujące:
Metrjestrównydługościdrogiprzebytejprzezświatłowpróżniwczasierównym
1/299792458sekundy.
Kilogramjestrównymasiemiędzynarodowegowzorcamasywykonanegozestopuplatynowo-
-irydowegoprzechowywanegowMiędzynarodowymBiurzeMiarwSe
`vrespodParyżem.
Sekundajestczasemtrwania9192631770okresówpromieniowaniaodpowiadającegoprzejś-
ciumiędzydwomapoziomaminadsubtelnymipodstawowegostanuatomucezu133.
Amperjestnatężeniemprąduelektrycznego,którypłynącwdwóchrównoległych,prosto-
liniowychnieskończeniedługichprzewodach,oznikomomałymprzekrojukołowym,umieszczonych
wpróżniwodległości1mjedenoddrugiego,wywołujesiłęmiędzytymiprzewodamirówną
2⋅10-7Nnakażdymetrdługościprzewodu.
Kelwinjest1/273,16częściątemperaturytermodynamicznejpunktupotrójnegowody.
Kandelajesttoświatłość,jakąmawokreślonymkierunkuźródłoświatła,któreemituje
monochromatycznepromieniowanieoczęstotliwości540⋅1012Hziktóremanatężeniepromieniowa-
niawtymkierunkurówne1/683W/steradian.
Moljestilościąmateriiukładuzawierającegoliczbęcząsteczeklubcząstekrównąliczbie
atomówzawartychw0,012kgczystegonukliduwęgla12C.
