Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Rozdział1
Technologia–rekonstrukcjapodstawowychznaczeń
Wprowadzenie,czylidlaczegowartobadaćtechnologięidlaczego
wartotorobićnaprzykładzieświatasportu
LewisMumford,klasykrefleksjinadtechnologią,wtakisposóbpisałojejobecnościwżyciu
społecznymwswojejksiążceTechnikaicywilizacja:„Faktemjestjednak,żestałyrozwójmaszyny
rozpocząłsięwzachodniejEuropieznaczniewcześniej,conajmniej700latprzeddramatycznymi
wydarzeniami,któretowarzyszyłyrewolucjiprzemysłowej.Człowiekmechanizowałczynności,
zanimjeszczeudoskonaliłskomplikowanemaszyny,abywyrazićswojenowezamiłowania
ipotrzeby.Dążeniedowyższychformorganizacyjnychwystępowałowklasztorze,armiiczy
kantorzekupieckim,nimznalazłowreszcieswójwyrazwfabryce”[1].
WrozumieniuMumfordatechnologiastanowiodpowiedźnaodwiecznedążenieczłowieka
dousprawnianiaswojegożycia.Jejgenezamawięccharakterspołeczny,ponieważbazuje
naludzkichpotrzebachzwiązanychzfunkcjonowaniemwszerszejrzeczywistości.Oznaczato,
żetechnologiarealizujesięwpraktykachjednostekkonstytuującychokreślonezbiorowości.
Poprzyjęciutakiegozałożeniakluczowestająsiędwazagadnienia:wjakisposóbtechnologiasię
realizujewświeciespołecznymijakiesąkonsekwencjetegozjawiska.Tewłaśniepytaniastanowić
będątłoniniejszejrozprawy.
Głównymcelemtejksiążkijestpróbarekonstrukcjiiopisaniawielowymiarowychrelacji
zachodzącejpomiędzytechnologiąażyciemspołecznym.Związektenstanowibowiemjeden
zpodstawowychaspektówkonstytuującychnowoczesność.Technologiajesttymaspektem,dzięki
któremujednostkaadaptujesiędośrodowiska.Odpowiadaonazadefiniowanietego,coludzkie
imultiplikujesposobyrealizowaniasięczłowieka.Kierunkijejrozwojusązarazemkierunkami
rozwojuspołeczeństwa.Widaćtochoćbynaprzykładzierozwojuspołeczeństwainformacyjnegoczy
społeczeństwaryzyka.Wiedzatechnologicznaijejreprezentacjesąimmanentnączęścią
współczesnegoładu–zmieniająjegogranice,modyfikująlubreprodukująsposóbfunkcjonowania.
Tymsamymtechnologiabardzosilnieokreślacharakterświataspołecznego.
Jednocześniejednakczłowiekużytkujetechnologię,czylistosujejąwzależnościodswych
potrzebindywidualnychlubzbiorowych.Pozostajeonaformąrealizacjipraktykwykraczających
pozamożliwościorganizmu.Jednostkakorzystaznarzędzidostarczanychprzeztechnologieistosuje
je,abypoprawićwarunkiswojegofunkcjonowaniaorazposzerzyćgranicesystemu,wktórym
funkcjonuje.Technologiajestwięctakżetworemocharakterzespołecznym,istniejącym
irozwijającymsięzapośrednictwemstymulującychgopojedynczychbądźgrupowychaktorów
życiaspołecznego.
Obawymiary(społecznyitechnologiczny)tworząwięcspójnącałość–łącząsię,krzyżują,
scalają,aleteżpozostająwkonflikcieirywalizujązesobą.Trudnozatemrozpatrywać
jewoderwaniuodsiebie.Technologiapozostajezarównoobszaremspołecznym,jak
imetaspołecznym,będącymskutkiemokreślonychdziałańspołecznychorazobszarem
jedefiniującym.Mimotowwieluteoretycznychmodelachtaskomplikowanarelacjaulega
spłaszczeniu.Sytuacjatawiążesięzrozpatrywaniemjejwkategoriachprostychopozycji:człowiek
–technologia,społeczne–technologiczne,podmiotowe–przedmiotowe,racjonalnyzamysł
–nieprzewidywalnyskutekitd.Skutkujetofałszywymobrazemtechnologiijakozjawiskaosobnego
czywręcztranscendentnegowobecczłowieka.Dlategowłaśniepogłębionarefleksjanadrelacją
międzytechnologiąażyciemspołecznympowinnastanowićważnyelementdyskursu
socjologicznego.
