Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Punktemwyjściamoichrozważańjestwłaśnieprzekonanie,żezachodzirelacjapomiędzy
technologiąażyciemspołecznym,wktórejobaobszarynasiebiewzajemnieoddziałują.Oznaczato,
żetechnologiawpływanażyciespołeczne,wplatasięwnieijedeterminuje.Życiespołeczne
natomiastformujegranicetechnologiiiokreślajejużywalność.Tezatawydajesięnieszczególnie
nowatorska,zwłaszczawświetleprzedstawionejpowyższejargumentacjizwiązanejzdyskursem
technologicznym.Jednakbezustaleńprogowychbadańdalszaeksploracjabyłabyniemożliwa.Nie
jestbowiemmoimcelemrefleksjanadtym,czyzachodzirelacja(stądwstępnateza),aledociekanie,
jakaonajest.Zakładam,żewgranicachmojegozainteresowaniaznajdąsięobawektorysił
wzajemnegooddziaływania–człowiekanatechnologięitechnologiinaczłowieka.Postaramsię
ukazaćsymetrycznośćtejrelacji,alezarazemteżjejzłożoność.Jednocześniemuszępodkreślić,
że„szkłem”,przezpryzmatktóregobędędokonywałanalizyżyciaspołecznego,będziewłaśnie
technologia.Właśniezpowoduprzyjęciatakiejoptykiorazprzeświadczeniaowielowymiarowości
związkutechnologiiiżyciaspołecznegouważam,żenależywydobyćkluczoweatrybuty
technologii,którewpływająnatęrelację.Trzyznichbędądlamnietłemdalszejrefleksji.
Popierwsze,jesttoemergentnycharaktertechnologii[2].Niesposóbdziśmówićoistnieniu
takichpłaszczyznżyciaspołecznego,którebyłybywolneodrelacjiztechnologią.Zarówno
wprzypadkuzwiązkówintymnych,konsumpcji,uczestnictwawkulturze,jakiwżyciu
ekonomicznymczypolitycznymzawszemożnaobserwowaćsilnetechnologiczneoddziaływanie.
Maonorównieżmiejscewsferach,którepoczątkowodośćsilniemusięopierały(np.religijność,
administracjapaństwowa,oświata).Technologiabowiemprzenikapolażyciaspołecznego,wybija
sięnaichobszarze,aplikujeimswójpierwiastek,którypóźniejscalasięznimiwspójnącałość.
Skutkujetoukształtowaniemkonstytutywnejdlaporządkuspołecznegokulturytechnologicznej,
awięctakiej,wktórejtotechnologia,chciałobysiępowiedzieć,maudziałwewszystkichaspektach
życiaspołecznego[3].Właśnietazdolnośćdopojawianiasięwbardzozróżnicowanychkontekstach
stanowićbędzieistotnykontekstdalszychczęścimojejrozprawy.
Podrugie,zdolnośćtechnologiidoredefiniowaniazasadżyciaspołecznego.Mającnauwadze
emergentnąlogikętechnologii,należyrównieżpodkreślićmechanizmzmianprzeznią
implikowanych.Ichglobalnośćorazradykalnośćmamoimzdaniemtrzyźródła.Wpierwszej
kolejnościwynikazkontekstunowości.Technologiapozwalaopanowywaćkolejneobszary
rzeczywistościikolonizowaćje.Nowepolawymagajązagospodarowania,awięcustanowienia
regułnanichobowiązujących.Następnie,technologiarozprzestrzeniasięzgodniezlogikąwirusa
–infekujejedenobszar,potemkolejnyijeszczekolejny,dokonującprzytymichprzeobrażeń.Tym
samymredefinicjaregułobowiązującychwjednymfragmencierzeczywistościspołecznejwymusza
napozostałychfragmentachdopasowaniesiędonowychzasad(adjustment),acozatymidzie
–równieżredefinicjęzasad.Wkońcu,stosowanienowychtechnologiiwymagaodjednostek
określeniaswojegostosunkuwzględemichzasad,tzn.pojawieniesięinnowacyjnychrozwiązań
technologicznychsprawia,żejednostkisiędonichustosunkowują–czytopozytywnie(akceptacja)
czynegatywnie(odrzucenie).Wkonsekwencjizmianatechnologicznanigdyniejestzmianą
zachodzącąwpróżnispołecznejizawszegenerujeokreślonereakcjeprzymuszaniajednostek
doreagowanianatechnologię.SytuacjętęNaisbittokreślamianemultratechnologia/ultrastyk,
podkreślająctymsamym,żewprowadzenietechnologiiireakcjananiązawszeidąwparze[4].
Potrzecie,atrybutemtechnologiijestteżjejzdolnośćtechnologiidookreślaniatego,coludzkie.
Jejważnącechąjestwpływnazmianęautodefinicjijednostki.Poprzezposzerzaniespektrum
doświadczanychprzezniąbodźcóworazumożliwianiejejaktywnościniedostępnychnapoziomie
praktyk„organicznych”[5](np.latanie)modyfikujeonagranicetego,cookreślanejestjakoludzkie.
Pozwalającbowiemwykraczaćczłowiekowipozaograniczeniacielesneiśrodowiskowepozwala
mujednocześnieumieścićsiebiewnowymkontekście,acozatymrównieżidzie–dotrzeć
donowegooglądusamegosiebie.Technologiastanowiwięcnarzędziesamopoznania.Jakpisze
ErnstCassirer,„człowiekmógłpoznaćstrukturęswegociała,jegofizjologiędopierodzięki
