Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
14
1.Narodzinyteleepistemologii
Podmiotucieleśniony(embodied)działającywświecietworzywrazze
środowiskiemtrwałyukładwzajemnychoddziaływań.Teleepistemologia
podejmujeproblematykęteoriopoznawczązwiązanązmożliwymirozsze-
rzeniamitejźródłowejrelacji,czyliwytworamitechniki,którepośredniczą
wludzkimpoznaniu.Niemawątpliwości,żeobecnienajważniejszągrupę
opisywanychnarzędzistanowiąkomputery,oprogramowanie,Internet,
rzeczywistośćwirtualna(virtualreality)irzeczywistośćrozszerzona(aug-
mentalreality)orazzdalneroboty,pozwalającenadziałaniapodejmowa-
nezdystansu.Dziejesiętokosztemdawnychurządzeńanalogowych(na
przykładlunet),środowiskacyfrowestanowiązaśwtejchwilinajbardziej
wyszukane,skutecznei–coważne–wielozadaniowemedium.Stądwre-
fleksjiteleepistemologicznejnajwiększąwagęprzykładasiędonajnowszych
dokonańtechniki,które,oczymwartopamiętać,tworząsynergicznysys-
temrelacji7.Jesttoistotnezewzględunawielowymiaroweprzeobrażenia,
jakichdokonujetechnika,zwłaszczaoddrugiejpołowyXXwieku.
Niektóreznaszychnajbardziejwpływowychtechnologii:teleskop,telefon,tele-
wizję,opracowano,abydostarczaćwiedzyzdystansu.[ł]Teleroboty,robotyste-
rowanezdystansu,zostałyopracowanewlatachpięćdziesiątychXXwieku,aby
ułatwiaćdziałaniezdystansu.Specjaliściużywajątelerobotówdoaktywnejeks-
ploracjiśrodowisktakichjakMars,TitanicczyCzarnobyl.Personelwojskowy
wcorazwiększymstopniustosujerozpoznawczedronyitelerobotycznepociski.
Wdomumamypilotydodrzwigarażowych,alarmusamochodowegoitelewizji8.
Wymienioneurządzeniatozaledwiewierzchołekgórylodowejpośród
możliwychrozszerzeń,choćprzykładpilotówużywanychwdomuobrazuje
dosadnie,żetechnikanatrwałezagościławcodziennymżyciuczłowieka.
Najnowszewynalazkiniesąjużdomenąinstytucjinaukowychiwojsko-
wych,możeskorzystaćznichpraktyczniekażdyznas.
Internetjesttegokolejnąwyraźnąegzemplifikacją.Goldbergzwraca
uwagęnagwałtowność,zjakądostępdosiecirozszerzyłnaszzakresob-
zyskującydanedziękizamontowanymkameromiprzesyłającyjezapomocąantenydo
satelity,którazkoleitransmitujeotrzymaneinformacjedosiedzibyagencjikosmicz-
nej.Ostatnimogniwemłańcuchajestczłowiekanalizującypozyskanewtensposób
informacje.Całaoperacjajestprocesemsprzężeńzwrotnych,gdyżoperatormamoż-
liwośćinterakcjizodległymrobotem.Właściwesprzężenieposzczególnychelemen-
tówcałegosystemumakolosalneznaczenie.Zdalnyrobotbezmożliwościwysyłania
iodbieraniadanychniepełniłbyswojejpodstawowejfunkcji,stądkoniecznejestnie-
zawodnedziałaniewszystkich(lubprzynajmniejniezbędnych)elementówsystemu.
7Naprzykładkomputerioprogramowanie,łazikisatelita,pilotzdalnegosterowa-
niaidron.
8K.Goldberg,Introduction:TheUniquePhenomenonofaDistance,op.cit.,s.3.
