Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Gatunek
determinantygatunku.Cowięcej,przedmiotembadańuczynionorzeczy-
wistośćnieartystyczną,choćcechującąsięludycznością,jakąsątelewizyjne
transmisjesportowe.
1.1.2.Genologialingwistyczna
WspomnianajużS.Skwarczyńskapisałaokoniecznościwłączeniadobadańge-
nologicznychpsychologów,socjologówijęzykoznawców(Skwarczyńska1987:
110).SamanawiązaładokoncepcjikomunikacjijęzykowejJacobsona,wskazu-
jąc,iżbudulcemposzczególnychstrukturgatunkowychsą:nadawca,odbior-
caistosunekpomiędzynimi;sytuacjanadawczo-odbiorcza;funkcjagatunku;
przedmiotgatunku;tworzywoprzekazu,środkiprzedstawieniaiwyrazuoraz
kod(Skwarczyńska1987:104-105).PraceS.Skwarczyńskiej,jakżerewolucyjne
wpodejściudogatunku,ukazałysięprzedopublikowaniemwPolscepoglą-
dówMichałaBachtina,któreściślekorespondujązkoncepcjąpolskiejbadacz-
ki.ZdaniemM.Bachtinagatunekmowy7(użycieprzydawkiwyodrębniającej
przeciwstawiawpewiensposóbtękoncepcjędotychczasowymrozważaniom
ogatunkachliterackich)to:nkonkretne,względnietrwałepodwzględemte-
matycznym,kompozycyjnymistylistycznymtypywypowiedzi”(Bachtin1986:
354)wypracowanewdanymobszarzeużyciajęzyka.Każdorazowotworzone
sąprzeztrzyelementy:zawartośćtematyczną,stylibudowękompozycyjną.
M.Bachtinwyodrębniłpierwotne(proste)iwtórne(złożone)gatunkimowy,
przyczymniesątobytyodosobnione-gatunkizłożonebudowanesąznroz-
maitychformgatunkówpierwotnych”(Bachtin1986:351).
NakanwieteoriiM.Bachtinapowstałakoncepcjagatunkuinnejpolskiej
badaczki,AnnyWierzbickiej,którawywarładużywpływnakształtowanie
sięgenologiilingwistycznej.Stworzyłaonasemantycznąkoncepcjęgatunku
(nazywanegoprzezA.Wierzbickąpoczątkowogenremmowy,cojestjedynie
odmienną,bozapożyczonązinnegojęzyka-francuskiegozapośrednictwem
7Pojawiasiętukolejnyproblem,tymrazemnazewniczy.Równoleglefunkcjonujądwie
tradycjenazewnicze-nawiązującadokoncepcjibiologicznejnazwangatunek”,po-
wiązanazniemieckimdieGattung,ordzeniughedh‘łączeniesię)orazwywodzącasię
odłacińskiegogenusnazwangenr”,funkcjonującam.in.wjęzykuangielskim,francu-
skimirosyjskim(Sendyka2006:250).StądpublikacjaM.BachtinanositytułGenry
mowy,jednakwydajesię,żewtejchwiliwgenologiilingwistycznejzdecydowaniepo-
pularniejszymokreśleniemjestgatunek.
25
