Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
12
MonikaBanaś
zamiasttegozaproponowałokreśleniesensupolityki,rozumianegojakondąże-
niedorealizacjicelówspołecznychzwykorzystaniem(lubdążeniemdowyko-
rzystania)instrumentariumiautorytetupaństwa”13.Napodkreśleniezasługujetu
celspołeczny–zwrotczęstoobecnywretorycedotyczącejpolityki–oraznade
wszystkopodmiotpaństwa–jakodziałającyinarazienadaldominującyaktor.
Jednakowożtedwawymienioneelementywystępująjużwstarożytnychrozważa-
niachopolityce.Platońskiepaństwoosadzonebyłowszaknaideiwspólnotowości
irealizowaniustrategiiharmonijnego,uporządkowanegobytowaniaregulowanego
przezrządzącychmędrców–filozofów.Politykabyławięcwtymprzypadkuzapla-
nowanymdziałaniemrealizacjidobraogółuwidealnymustroju,egzekwowanym
przypomocyścisłychregulacjiocharakterzeautorytarnym,gdziedobrojednostki
byłopodporządkowanetemupierwszemu14.ZkoleiArystotelesowskakoncepcja
politykiłączyłajązdobremnajwyższym,będącymwspólnymzarównodlajednost-
ki,jakidlapaństwa,stającsiętymsamypolemaktówetycznych.Politykawedług
Arystotelesanosiławsobiezzałożeniapierwiasteketyczny,przenikającywszystko,
copolityczne.Jeśligowjakimśdziałaniuzabrakło,zanikałapolityka,ustępując
miejscaszkodliwympraktykom.Wobuprzypadkachpolityka,jakzauważamy,
dotyczyłarelacjimiędzyludzkich,osadzonychwrealiachziemskich,doczesnych15.
Tymczasemwśredniowieczu,podwpływemchrześcijaństwa,pojawiasięnowa
koncepcjaświatapolitycznegodeterminowanegoprzezsiłyboskie.Toone,według
św.AugustynazHippony,nadająbiegzdarzeniom,kształtująludzkielosy,pozwa-
lająjednostcejakoistociespołecznejrealizowaćpełnięswegoczłowieczeństwa16.
Wpodobnymduchurozważaśw.Tomasz,dostrzegającistotnośćżyciaspołeczne-
go,zbiorowegojakotejprzestrzeni,wktórejpełnialudzkiegoduchamożesięre-
alizować.JednocześnieAkwińczykpodkreśla,iżtak,jakzdolnośćkomunikowania
sięjednostekmiędzysobądziękijęzykowiirozumowijestnaturalnąkonsekwen-
cjąprzyrodzonychdyspozycji,podobniekonceptwładzypochodziztychsamych
źródeł.Niepodobnabowiemkształtowaćformżyciazbiorowegobezuporządko-
waniaichstrukturywewnętrznej,awładzatemusłuży.Władzazkolei,bezpośred-
niozwiązanazpaństwem,winnaodnosićsiędokoncepcji–spójnej,przemyślanej
drogi(dziśpowiedzielibyśmystrategii)osiąganiacelu,jakimjestdobrowspólne.
Owakoncepcjarealizujesiępoprzezwłaściwąpolitykę,czyliwłaściwekierowanie
wspólnotowymżyciem,wktórymodziedziczonyodArystotelesazoonpoliticon,
pamiętającoistocieiwarunkachzbawienia,nielekceważysprawziemskich.
13Ibidem.
14Platon,Państwo.Prawa,tłum.W
.Witwicki,Kęty2001.
15Arystoteles,Polityka,[w:]idem,Dzieławszystkie,t.6,tłum.L.Piotrowicz,Warszawa
2001,s.25-225.
16Św.Augustyn,Dialogiipismafilozoficzne,t.3,tłum.J.Ptaszyński,Warszawa1954;
P.Brown,AugustynzHippony,tłum.W
.Radwański,Warszawa1993;W
.Ornatowski,Spo-
łeczno-politycznamyślśw.Augustyna,Warszawa1965;C.Cremona,AugustynzHippony:rozum
iwiara,tłum.M.Serejska-Wróbel,Warszawa1993.
