Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
10
Teoriachaosu–odprostotydozłożoności
Takiobrazrozwojupodstawowychnaukprzyrodniczych,zdominowanyprzezkon-
cepcjęgwałtownychrewolucji,któreburząstaryobrazświataibudująnowy
,jestoczy-
wiściejednostronny
,ponieważdestrukcyjnedziałanierewolucjimusibyćskompenso-
waneprzezkonstruktywnywysiłekokresów,wktórychporządkujesięiprecyzujewie-
dzęmieszczącąsięwuznanychschematach.Takieokresy
,nazwane"naukąnormalną’’
przeztwórcękoncepcjirewolucjinaukowychThomasaKuhna[14],przeważająwroz-
wojunaukiigłównieimnaukazawdzięczaswojewyniki.Takwięcmamywfilozoficz-
nymobrazienaukiopozycjęrewolucjanaukowa–naukanormalna,któraprzezokoło
dwadzieścialatstanowiłagłównyprzedmiotdyskusjiibadańfilozoficznych.Obrazfizy-
kijakonaukirewolucyjnejutrwaliłsięwświadomościspołecznej,czegowyrazembył
wybórEinsteinajakosymbolunajnowszejhistorii.
Naukajestjednakbogatairozległa,dlategoniemieścisięwtakichschematach
iwymagaciągłegoichwzbogacania.Zastanawiającsięnadpowyższąopozycją,może-
mypostawićpytanie:Czykażdeistotneigłębokiezmianypodstawowychkoncepcji
muszązawszezachodzićwkrótkimczasiewsposóbgwałtowny?Przecieżpoglądyjed-
nosteklubgrupspołecznychczęstozmieniająsięwsposóbstopniowy
,prowadzącw
dłuższymokresiedoważnychzmian.Chybakażdemuzdarzasięodczasudoczasu,że
przypominającsobieprzeszłośćiporównującjązestanemaktualnym,stwierdza,iżnie-
postrzeżeniezmieniłpoglądyizezdumieniempyta,kiedywłaściwiezaszłatazmiana.
Podobniejestwnauce.Stareteorie,powszechnieuznaneirozwijane,wcaleniesąnie-
zmienne.PrzykłademmożebyćteoriaewolucjiDarwina,którawciągu150latswego
istnieniazmieniałasięiwobecnejpostacimałoprzypominaswojąpierwotnąwersję.
Najważniejszejestjednakto,żegłówneideetejteoriipozostałytesame,dziękiczemu
możnamówićorozwojujednejteorii.Znacznieciekawszajestsytuacjataka,
żerozwójjakiejśdziedzinynaukiprowadzidoważnychzmianjejpodstawowychpojęć
iwrezultaciestajesięonateoriąoinnymsposobieopisuzjawisk.
Teoriachaosu,którejpoświęconajestnaszaksiążka,jestprzykłademtakiegospo-
soburozwojunauki.Jestonanowym,specyficznymibardzoefektywnympodejściemdo
złożonychzjawiskbadanychprzezprawiewszystkiedziałynauki,któredoprowadziło
doogromnegopostępuwpoznawaniuprzyrody
,wytworzyłowłasnysystempojęć
imetodistałosięjednymznajważniejszychkierunkówrozwojunaukiwostatnichtrzy-
dziestulatach.Zwolennicytejteoriiuważająjączęstozateorięrewolucyjną,stawiając
narównizdwomawspomnianymirewolucjami,którezaszływfizyce:relatywistyczną
ikwantową.Niezależnieodocenyznaczeniateoriichaosuijejwpływunaobecnąnaukę,
odtychdwóchrewolucjiodróżniająważnacecha,mianowiciepowstawałaonairozwi-
jałasięwdługimczasieinigdynieprzeżywałaokresugwałtownychzmian,charaktery-
stycznychdlatypowychrewolucjinaukowych.Ocena,czyjesttorzeczywiścierewolucja
naukowaoglobalnymzasięgu,tozagadnieniefilozoficzne,którymniebędziemysięwtej
książcezajmować,zainteresowanegoCzytelnikaodsyłającdoinnychksiążekautora
[29,30].Najpierwmusimyzastanowićsięnadtym,jakpowstawałateoriachaosuijaki
jestjejstanobecny
.Zaczniemyodpodstawowegopytania:czymnaprawdęzajmujesię
tateoria,conowegomówioświecie?
