Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
WSTĘP
Studianadrewolucjąmożnauznaćzajedenznajbardziejfascynującychkie-
runkówbadańwnaukachspołecznych.Wyzwaniemdlabadaczyjestzłożoność
zjawiskaijegowystępowaniewróżnorodnychukładachspołecznych,ekonomicz-
nychipolitycznych.Ponadtowielerewolucjiprowadziłodoradykalnychzmian
społecznych,itoniezawszewskalidanegopaństwa.Wystarczywspomnieć
odalekosiężnychkonsekwencjachrewolucjifrancuskiej,rosyjskiej,chińskiejczy
irańskiej.
Badaniarewolucjinajczęściejsąkojarzonezwysiłkamihistoryków,którzy
staralisięszczegółoworekonstruowaćsekwencjęwydarzeń.Refleksjateoretycz-
nabyłazkoleinajczęściejpodejmowanaprzezsocjologówlubpolitologów,rza-
dziejprzezhistoryków,ekonomistówczypsychologów.Jejrezultatembyłowiele
koncepcji,bazującychczęstonaodmiennychzałożeniachbadawczych.Niemniej
wrozwojuteoriirewolucjimożnadostrzecpewneprawidłowościinteresującedla
historykanauki,filozofanaukiczysocjologawiedzy.Zarysowująsiętuwspól-
notyuczonychlubszkołybadawcze,orientacjeteoretycznealboparadygmaty.
Możnazauważyćzjednejstronykumulacjęwynikówbadań,azdrugiej–próby
zerwaniazestrategiamibadawczymipoprzedników.
Odmomentu,gdywdrugiejpołowieXVIIIw.terminrewolucjanabrałnowo-
żytnegoznaczenia(Arendt1991[1963]:27–33;Koselleck2001:109,117–129;
Lipsky1976:494–495),refleksjęteoretycznąnadtymzjawiskiemmożemypo-
dzielićnatrzyszerokiekategorie.Wpierwszejsytuująsiępracehistorycznezo-
rientowanenabadanieokreślonych,indywidualnychruchówrewolucyjnychlub
pojedynczychaspektówdanejrewolucji.Pracete,wwiększoścideskryptywne,
rzadziejsyntetyczne,sązorientowanenaustalenieprzebieguwydarzeńdanejre-
wolucjiiwyjaśnieniewunikalnychterminachrelacjiprzyczynowych.Wpodej-
ściutakimzregułyniepodejmujesiępróbformułowaniaogólnejteoriirewolucji
(Lipsky1976:495).Przykłademtakichbadańsąm.in.studianadrewolucjąfran-
cuskąautorstwaGeorges’aLefebvre’aczyFrançoisFureta.
Drugagrupapracpoświęconychrewolucjimacharakterteoretyczny(Lipsky
1976:495).Studiatezmierzajądoustaleniapewnychpowtarzalnychprawidło-
wości.Celembadańbyłokonstruowanieteoriiogólnychlubprzynajmniejgene-
ralizacjihistorycznych.Najczęściejsątoprzedsięwzięciasocjologówlubpolito-
logów,rzadziejopracowaniahistoryków,psychologówlubekonomistów.
