Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Rozdziałi
REWOLUCJAJAKOPRZEDMIOTBADAŃ
NAUKSPOŁECZNYCH
Rezultatemniemaldwuwiekowejrefleksjiteoretycznejnadrewolucjąspołecz-
nąipolitycznąjestwielośćjejkoncepcjiwnaukachspołecznych.Wteoriachre-
wolucji,formułowanychnagruncieodmiennych,częstoprzeciwstawnychtrady-
cjiintelektualnych,przedstawianoróżnorodnewizjespołeczeństwaizmianyspo-
łecznej.Teoretycznestudianadrewolucjamibyłypodejmowaneprzezhistoryków,
socjologów,politologów,psychologówczyekonomistów.Wwieluprzypadkach
analizytakiemiałycharakterinterdyscyplinarny.Nagrunciedanejdyscyplinyad-
aptowanoteoriezzakresuinnejdyscyplinylubprowadzonorefleksjęteoretyczną
napograniczuconajmniejdwóchdyscyplin,wykorzystującspecyficznedlanich
koncepcjeinarzędziapojęciowe.
Jeszczeinnegocharakterunabierałystudiawramachsocjologiihistorycznej,
wktórychzbliżeniehistoriiisocjologiiwiązałosięzakceptacjąpewnychogól-
nychzałożeńontologicznych,epistemologicznychimetodologicznych,cozmie-
rzałodostanuokreślonegoprzezPiotraSztompkęjakointegracjaimmanentna
(Sztompka1986a,1986b,1988).
Rezultatemstosowaniaróżnorodnychpodejśćbadawczychjestogromnyplu-
ralizm,brakjednolitejiwspólnejbazyteoretycznej.Podobniejakwprzypadku
ogólnychteoriiprzemocyzbiorowejicałościowychkoncepcjizmianyspołecznej,
takiwtejmateriiciąglepojawiałysięnoweproblemy,rzeczywistośćzaśnie
zawszechciałasię„stosować”dokonstruowanychmodeliteoretycznych.Istot-
nebyłyrównieżdeterminantyocharakterzepozanaukowym.Noweprzypadki
rewolucjiiruchówrewolucyjnychwymuszałyrewizjędotychczasowychkoncep-
cjiikonstruowanie„lepszych”teorii.Tenstanrzeczyjestróżnieinterpretowany.
Metateoretycznedyskusjenagrunciesocjologiioscylująmiędzyneopozytywi-
stycznymubolewaniemnadniedojrzałościądyscyplinyasamozadowoleniemwy-
nikającymzkonstatacji,iżpluralizmteoretycznyjestlegitymizowanyspecyfiką
przedmiotubadańnaukspołecznych.
Pomimoiżzagadnienierewolucjiiinnychformgwałtownejzmianyspołecz-
nejwiązałosięściślezfundamentalnymdlanaukspołecznych–zwłaszczasocjo-
logii–problememporządkuspołecznego,określanymrównieżmianem„proble-
muhobbesowskiego”(Rule1988),todolat60.XXw.problematykarewolucji
niestałasięprzedmiotemszerszegozainteresowaniasocjologów.Wsocjologii,
