Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.2.Teoretycznemodeleokreślaniatreściprawaautorskiego
35
najbardziejosobistazewszystkichwłasności”11.Przyznaneautorowi
prawoautorskiestanowiłoprzytympotwierdzeniewramachsystemu
prawnegoistniejącejznaturyrzeczyszczególnejwięzitwórcyzdziełem
jegoautorstwa,którebyłonjego”dziełem.Zadaniemprawaautorskiego
miałobyćzapewnienietwórcyprawnychgwarancjipotwierdzających
powyższąwięź,jakrównieżinstrumentówzapewniającychochronętej
więziprzedingerencjąosóbtrzecich.Zbudowanietejochronywopar-
ciuomodelprzyjętywodniesieniudoprawawłasnościpowodowało
przytym,żeochronataskutecznabyławstosunkudokażdejinnejniż
twórcaosoby(ergaomnes)12.
Coistotne,powyższyskupionywokółosobyautorasposóbpostrzegania
jegowięzizutworemniemiałuniwersalnegocharakteru.Jakzauważa
J.Ginsburg,nawetcytowanytuLeChapelierograniczałpowyższepo-
strzeganieprawaautorskiegowyłącznieprzezpryzmatinteresówtwórcy
tylkowodniesieniudomomentupublikacjijegoutworu.Odmomentu
publikacjibowiemutwórtenprzestawałbyćzwiązanywyłączniezjego
twórcą,stającsięprzedmiotemwłasnościpublicznej13.Tozkoleistano-
wićmoże,jakwskazujeJ.Ginsburg,przyczynekdouznania,żewbrew
powszechnejopiniinawetwsilnieproautorskimustawodawstwiefran-
cuskimochronainteresówtwórcystanowiławyjątekodzasady,jakąjest
wolnośćdostępudoutworów14.
RównieżwAnglii,będącejpierwszymwhistoriipaństwem,wktórym
wprowadzonokompleksowąregulacjęprawaautorskiego(Statuteof
Anne,1710),uznanoautorawprostzawłaściciela(proprietor)utworu
jegoautorstwaiprzyznanomunaczasokreślonywyłącznośćwzakresie
11
A.Niżankowska,Prawodointegralności...,s.28;E.Traple[w:]System...,t.13,
red.J.Barta,s.121.
12
OdwołaćmożnasiętutajdomyśliSirWilliamaBlackstone’a,któryw1766r.
określiłwłasnośćjakontędespotycznąwładzę,jakąjedenczłowiekrościsobieiwykonuje
wstosunkudozewnętrznychrzeczyświata,wykluczającprzytymcałkowicieprawa
wszystkichinnychjednostekwewszechświecie”(nthatsoleanddespoticdominionwhich
onemanclaimsandexercisesovertheexternalthingsoftheworld,intotalexclusionof
therightofanyotherindividualintheuniverse”).
13
A.Niżankowska,Prawodointegralności...,s.28.
14
J.Ginsburg,ATaleofTwoCopyrights:LiteraryPropertyinRevolutionaryFrance
andAmerica,nTulaneLawReview”1990/64(5),s.1006-1008.
