Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
XXXVIII
WSTĘP
RomanBodak,jakotrzeciastronauczestniczącawsprawie,niedyspono-
wałżadnymdowodempisemnymnapoparcieswoichpretensji.Ztegowzglę-
dumiałmniejszeszansenaudowodnienieswoichracjiniżjegokonkurenci.Sąd
musiałjednakrozstrzygnąć,którytestamentlepiejodzwierciedlałwolętestatora.
WpierwszymdokumencieBodakustanowiłdożywociedlaswojejżony,dlatego
jegowartośćdowodowąpreferowałaMariannaBodakowa.Testamentpóźniejszy
przedstawionyprzezPiernakowiczaniebyłkorzystnydlajegociotki,ponieważ
zawierałzobowiązaniejejdooddaniasprzętugospodarskiegoniezbędnegodo
uprawyroliorazcorocznegoprzekazywaniamężowskiemusiostrzeńcowidużej
ilościowsa.Obecnośćtegozaskakującegozobowiązaniawdrugimtestamencie
wdowatłumaczyłasilnymwpływemsiostrzeńcanajejmęża,posuniętymtakda-
leko,żepraktyczniencochciał,topisaćkazał”131.Sądwziąłpoduwagęteargu-
mentyiprzyznałjejprawodomajątkumężowskiego,jednocześniezobowiązując
dowypłaceniapieniężnejrekompensatyPiernakowiczowi.RomanBodakmusiał
zapłacićgrzywnyzawyrządzanieszkódBodakowej,alepośmierciwdowymiał
przejąćużytkowanyprzezniąmajątekbrata.Sądwięcwobecsprzecznychdys-
pozycjizawartychwtestamentachniebrałichpoduwagę,aprawadogruntu
przysądziłżonietestatora.
Chłopscytestatorzypolecalispisanieswoichrozporządzeńprzedśmiertnych,
abypodzielićposiadanymajątek,awięcdlacelówdyspozytywnych,alecharakte-
rystyczne,żepośmiercidyspozytorówichdokumentywykorzystywanowcelach
dowodowychprzedsądamidominialnymilubgromadzkimi.Okazywałysięuży-
tecznymdowodem,aichwartośćnietylkoniebyłakwestionowana,alebardziej
cenionaniżoświadczeniastronprocesowych,czemutrudnosiędziwić,ponieważ
zregułybyłyonezainteresowanewprzedstawianiufaktówkorzystnychdlanich,
apomijaniamniejużytecznychdlanichinformacjiowydarzeniach,istotnychdla
sprawy.
PowyższestwierdzeniedobrzeilustrujeprzykładzGórekŚwiątecznych,na-
leżącychdokapitułykrakowskiej.Wroku1756wynikłasprawapoddanejztej
wsiAnnyKotarbinyzjejstryjemWojciechemPopkiem,któregooskarżyłaona
opokrzywdzeniejejprzypodzialemajątkupoojcuKazimierzuPopku132.Stryj
domagałsięteżodniejspłatydługuzaciągniętegoprzezdrugiegostryjaJanaPo-
pka,poktórymKotarbinaodziedziczyłaczęśćużytkowanychprzezniegogrun-
tów.Kustoszkrakowskirozsądzającysprawępoprzeczytaniutestamentumatki
KotarbinyAnnyPopkowejstwierdził,żeniemawnimżadnychwzmianekodłu-
gachnarzeczWojciechaPopkainieuznałjegopretensji133.
Testamentyzachowywałyswojąmocdowodowąnietylkowsprawachspor-
nychwynikłychtużpozgonietestatora,aleznaczniepóźniej,gdyopozostawiony
131Tamże,s.150.
132SPPP,t.XII,s.300,nr7184.
133Tamże.
