Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
cd0tabeli2010
Dzia-
łanie
Grupyfunkcyjnepowodującezwiększenietoksyczności/znamiennywzrostszkodliwegodziałania
–NO
–NO
–NH
–CH
–OH
–CN
–F,–Cl,–Br,–I
Grupafunkcyjna
Wzór/oznaczenie
3
2
2
Nitrozowa
Nitrowa
Aminowa
Metylowa
HydroksylowaPoprzyłączeniudowęglowodoru
Cyjanowa
(nitrylowa)
Halogenowa/
fluorowiec
Nazwa
Grupynitrozowemogąulegaćhydrolizie,
wielezwiązkówzgrupynitrozoaminwykazuje
silnedziałanierakotwórcze
Niemaznaczenia,czygrupatajestzwiązana
bezpośredniozatomemwęgla,czyprzezatom
tlenuwwiązaniuestrowym–jejdziałanie
wprzemianachmetabolicznychpolegagłównie
nadziałaniumethemoglobinotwórczym;wpro-
wadzaniekolejnychgrupniewpływanazwięk-
szenietoksycznościwzwiązkachalifatycznych,
jednakżematoistotneznaczeniewzwiązkach
aromatycznych
Zwiększatoksycznośćzarównozwiązków
alifatycznych,jakiaromatycznych(farbydo
włosów)–działaniemethemoglobinotwórcze;
diaminywykazująsilniejszedziałaniemethe-
moglobinotwórcze(podobniejakaminy
I-rzędowe)niżaminyII-iIII-rzędowe
Powprowadzeniudopierścieniaaromatyczne-
gozwiększatoksycznośćzwiązku(np.toluen
jestbardziejtoksycznyodbenzenu)
aromatycznegozwiększatoksyczność
(powstająfenole)
Jesttoksycznatylkowtedy,gdyłatwoulega
uwolnieniuzcząsteczki,np.amigdalina
obecnawpestkachbrzoskwiniłatwo
hydrolizuje(procesenzymatycznegorozkładu),
dającm.in.silnietoksycznycyjanowodór
(HCN);związkizawierającetrwalezwiązane
grupycyjanowesąmałotoksyczne,np.kwas
cyjanooctowy(CNCH
(CH
B
Swojąobecnościązwiększajątoksyczność
związku;znanesązwiązkiztrwalezwią-
zanymifluorowcami,dlategobrakwzrostu
toksycznościpoichwprowadzeniudoczą-
steczki(np.freony–niegdyśgazychłodnicze
wlodówkach);podstawienieatomemfluoru
atomuwodoruwacetylokoenzymAprowadzi
dosyntezyletalnej
Charakterystykatoksykologiczna
12(cyjanokobalamina)
3COCN)lubsąnietoksyczne(np.witamina
2COOH),acetonitryl
*ZuwaginapowszechnośćstosowanianazwyDsulfhydrylowa”naokreśleniegrupy–SH(wszcze-
gólnościwbiologii,biochemiiinaukachmedycznych)pozostawionotakąnazwęwtabeli,jednakże
wjęzykupolskimpoprawnanazwatoDgrupatiolowa”(odtioli);prawdopodobnieokreślenieDsulfhy-
drylowa”stanowiprzykładmakaronizmuzjęzykaangielskiego(sulfhydrylgroup).
20
CZĘŚĆi.PODSTAWYTOKSYKOLOGiiOGÓLNEJ
