Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.GEnEzaiźRÓDłaTRUCizn
7
Źródłemwielutruciznpochodzenianaturalnegosąrośliny.Trujące
mogąbyćkonkretneczęściroślin.Dobardzoniebezpiecznychnasionmożnazaliczyć
np.nasionarącznikapospolitego(RicinuscommunisL.),którezawierająrycynę.Jeśli
chodziotruciznyobecnewliściach,ciekawymprzykłademsąliściekrasnodrzewu
(koki)(krzewkokainowy,ErythroxylumcocaLam.),obfitującewkokainę(stosowane
przezpołudniowoamerykańskichIndianjakoużywka).Przykłademroślinposiadają-
cychtrującebulwyjestmaniokjadalny(gorzki)(ManihotesculentaCrantz)–wbul-
wachmaniokuwystępujądużeilościglikozydówcyjanogennych,którełatwoprze-
chodząwsilnietrującycyjanowodór.
Przyjmujesię,żeniektórezwierzętarównieżmogąwytwarzaćswoiste
toksyny,czylizootoksyny(złożonewydzielinyzwierzęce,wktórychsubstancjaczyn-
naniejestzazwyczajzdefiniowana).Zwierzętatakiemożnapodzielićna:jadowite,
trująceiniebezpieczne.Wpierwszymprzypadkumamydoczynieniazezwierzętami
wytwarzającymijady;wPolscejedynymjadowitymzwierzęciemjestżmijazygzako-
wata(Viperaberus).
Zwierzętatrujące(toksyczne)niewytwarzająjaduwprowadzanegodo
ciałaofiaryzapomocąwyspecjalizowanychaparatówjadowych–truciznyznajdują
sięwróżnychczęściachichciała.Przykłademtakichzwierzątsąniektórerybyroz-
dymkokształtne,zawierającetetradotoksynę,któraprawdopodobniejestwytwarza-
naprzezbakterie,aleprzechowywanaprzezterybywgonadach,wątrobieiikrze.
Zkoleizwierzętaniebezpieczneprodukująsubstancjeniebezpieczne,
aleniebędącestrictetruciznami.Przykłademtakiegozwierzęciamożebyćskunks
zwyczajny,wytwarzającysubstancjęoostrymibardzonieprzyjemnymzapachu,
zawierającągłównietioleisulfidy.
Ostatniągrupąźródełtruciznpochodzenianaturalnegosąminerały,
jednakdośćczęstosąoneniesłuszniebagatelizowane.Opowadzesytuacjimoże
świadczyćnp.występowaniejużod40latproblemówzwodąpitnąwBangladeszu,
gdziestężeniearsenupochodzeniamineralnegowwodzieprzekraczawielokrotnie
dopuszczalnepoziomy.Szacujesię,żesię,że35–77mlnmieszkańcówBangladeszu
jestnarażonychnaciągłeużywaniewodyskażonejtymtoksycznympierwiastkiem.
Głównymźródłemtruciznotrzymanychwsposóbsztuczny(truciznsyn-
tetycznych)jestsamczłowiek.Częstopokutujemylneprzekonanie,żetoDchemia
truje”,aprzecieżdowytwarzaniatruciznpochodzeniasyntetycznegodoprowadziła
nierozważnadziałalnośćludzi.Niechemia,leczczłowiekzanieczyszczaśrodowisko,
itoczłowiekpowinienśrodowiskoratować.
