Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
12
CZESŁAWANDRUSZKO
drogiwprzestrzeniobcejiwrogiej,niedającejsięoswoićpsychologicznie,
czypoznaćdokońcazapomocąograniczonychzmysłów.Wmicieolabi-
ryncienajczęściejpowtarzasięobawaczłowiekaprzedzapętleniemsię
wczasie,anawetwypadnięciemzczasu,który,będącfunkcjąprzestrzeni,
czynijąjeszczebardziejzagmatwanąinieprzejrzystą,wzmagającąpoczucie
dezorientacji.Jakoarchetyp,genetyczniewpisanywkulturęświata,stałsię
labiryntjednymznajpopularniejszychsymboliżyciaczłowieka,który„jest
tubytemsamoistnym,leczniedokońcasamowładnym”[Rybicka2000:53].
Jaksłuszniepodkreślaznawcaibadacztegoproblemu,PaoloSantarcangeli
–„Niemagranicdlaformlabiryntu,awygląd,jakiprzybieraonwpewnej
epoce,wokreślonymkontekściespołecznym,będziezawszeoznakąpewnego
stylu,pewnejkoncepcjiżyciowej,pewnegosposobużycia”[Santarcangeli
1982:42].Kulturywróżnorodnysposóbkonceptualizująsymbolikęlabiryn-
tuoraztworząróżnenarracjereprezentacjilabiryntu,którestanowiąsposo-
bykomunikacjionękającychludzkośćproblemach.
Jakpowszechniewiadomo,schematmituoTezeuszuijegobohaterskim
czynieopartyjestnatrzechgłównychpostaciach,którymisą:heros,dziew-
czynaipotwór[Kowalski,Krzak1989:20].Dlainterpretacjiwyprawydo
labiryntu,jejsensuiwłaściwości,triadatamaznaczeniepierwszorzędne.
Przyjrzyjmysięposzczególnymelementomwkontekścieostrozarysowanej
problematykispołeczno-politycznejpowieściJerofiejewa.
WieczniepijanyWieniczka,preferujący„koktajle”własnegopomysłu,
będącezagrożeniemdlazdrowiaiżycia,jestukształtowanynawzórwspół-
czesnegoherosarzeczywistościsowieckiej,któregokorzeninależyszukać
wrosyjskiejtradycjiludowejipowszechniepanującymwRosjiprzekonaniu,
żepiciealkoholujestgrzechem.Uważasię,żepijącypowinienponiekąd
samsobiewymierzyćkarę,pijąctrunkiszczególnie„gorzkie”itrujące,
wymuszabowiemwtensposóbnasobiesamymascetycznąrezygnację
zprzyjemnychdoznań.Wtymwzględzie,jakprzyznajesambohaterpowie-
ści–„Jakziemiadługaiszeroka,odMoskwydosamychPietuszekniema
niczego,cobyłobydlamniezadużo”[Jerofiejew1994:33].Swympiciembez
umiaru,ażdoutratyprzytomności,utrwalastereotyp„prawdziwegomęż-
czyzny”idokonujejednocześnie–nawzórrosyjski–rytualnegosamo-
oczyszczenia.Rytuałzaś,organiczniewpisującysięwsymbolikęlabiryntu,
jestaktemduchowym,otwierającymbohaterowiprzejściedoprzestrzeni
metafizycznej.Ascetyzmoznaczapoddaniesięsurowejdyscypliniewe-
wnętrznejwceluosiągnięciawartościduchowychiwyrzeczeniesiętego
wszystkiego,comaterialneidoczesne.Celemniejestumartwianieciała,ale
specyficznyrodzajwstrząsu,powodującyprzemianę.
Anirazunienazwanapoimieniudziewczyna,którąWieniczkamana-
dziejęspotkaćwPietuszkach,jestpostaciąmitycznąwpełnymtegosłowa
znaczeniu.JestbardziejproduktemwybujałychfantazjiWieniczkinatemat
