Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
32
IZABELALIS-WIELGOSZ
fideiquoSacraRomanaEcclesiautitur,videlicet:CredoinunumDei...”[cyt.
za:Ковачевић1996:87].Watykantakąpostawęprzyjąłzogromnymzado-
woleniem,liczącnapodjęcieprzezczarnogórskiegometropolitę(nacoten
zresztąsięnieodważył)próbyprzekonaniapatriarchyPajsija,abytenprzy-
łączyłsięiprzystąpiłdouniizKościołemrzymskokatolickim.Odtądpriory-
tetemstałysięrozmowyzPeciąisamympatriarchą14.PajsijeJanjevac(1614-
1647)jedenznajbardziejaktywnychiznaczącychhierarchówtzw.okresu
odnowypatriarchatuwPeci,zwolennikraczejkontaktówzprawowierną
Moskwą15,aleipokojowej,ostrożnejpolitykizarównowobecwładzturec-
kich,jakikatolickiegoZachodu[Cтанојевић1993:270;zob.Старесрпске
1936:LVI-LVII],wobliczuusilnychdziałańFrancescodeLeonardisaiKon-
gregacjizachowałnieugiętąijednoznaczną,choćwyważonąpostawę.
WswymLiściez1642r.16dopapieżaUrbanaVIII,akcentujeonkilkawyraź-
nychróżniciproblemów,takichjakuznawalnośćSoborówPowszechnych,
spórwokółFilioque,kwestiakwaszonegoiniekwaszonego/przaśnegochle-
ba,któreistotniedzieląobaKościoły,aprzeztoczyniąkwestiępotencjalnej
uniiniemożliwą[Cnијепчевић1993:43-44].Pomimotegooczywistegonie-
powodzeniaWatykanprowadziłnieprzerwanąpracęnadosiągnięciemcelu,
wysyłającswegokolejnegoprzedstawicieladonowegopatriarchyGavrila
Rajicia(1647-1659)17.PrzezcałyXVIIwiekdominowałtensamkierunek
politykiwatykańskiejwobecprawosławnychSerbów,jednakzczasem
możnazauważyćpewnedrobnezmianywjejrealizacji.Odtądwstrategię
Kongregacjiwpisanezostałyprzedewszystkimszkołyiksiążki,któremiały
przygotowywaćgruntdlaostatecznegozłączeniaobuKościołów.Wrezulta-
ciejednakzamysłuWatykanunieuwieńczyłsukces,nawetprzyniejedno-
krotniehojnymmaterialnymwsparciuSerbów,uktóregopodłożazawsze
leżałakonwersjalubkwestiaunii.Różnorodneiwyraźnieintencjonalne
działaniaPierwszegoRzymuwdużymstopniuzmobilizowałypatriarchat
wPeci,apotemjegoideologicznąkontynuatorkęMetropolięKarłowicką,do
zdecydowanegodziałaniawobronietradycyjnieprawowiernychwartości
___
___
___
___
___
___
___
___
14WcześniejwswymLiściez1640r.zapewniaKongregację,żedołożywszelkichstarań,
abyjaknajszybciejodwiedzićpatriarchęPeciwcelurozpoczęciapoważnychrozmówounii
[zob.Јачов1986:466-468].
15Đ.SlijepčevićnazywapolitykęPajsija„rusofilskąorientacją”[Cnијепчевић1993:22].
16List(jegoodpis)jestprzechowywanywBiblioteceWatykańskiej(ScrittureOriginali
riferitenelleCongregazioniGenerali,vol.264,f.347r-348r);dostępnewydanietekstu-Јачов
1986:580-582;tuwykorzystanyprzekładnowoserbskiT.Jovanovicia-[ПатријархПајсије
1993].Listtenzostałnapisanywgwzorcazwyczajowychlistówprawosławnychpatriarchów,
adresowanychdohierarchówKościołarzymskokatolickiego;podobnyjestprzechowywany
wodpisiezk.XVw.wmonasterzeNikolcu(nr52),ListuantiocheńskiegopatriarchyPiotrado
weneckiegoarcybiskupaDominika.
17TuszczególnawkontaktachzWatykanemrolamonasteruMorača[zob.ПетKовић
2002:54;Радонић1950:301-303].