Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
kulturowych,doświadczeńzlokalizowanychwmiejscu.Wynikastądakcentowanie
topografiijako"zapisów”miejscadokonanychzapośrednictwemmediumfilmu,
azarazem(kraj)obrazów-jegowizji,którezawszesąnastępstwemprzyjęciajakiegoś
punktuwidzenia.Zróżnicowaniepozycjiwypowiedzeniowychpodmiotówkieruje
uwagębadawcząnaróżnemikroprzestrzenieskładającesięnaobszarznaczeniowy
obdarzonywspólnąnazwą"Śląsk”,azarazemtłumaczydostrzegalnąrównież
wprzestrzenispołecznejnieprzystawalnośćdoświadczeń,częstopociągającązasobą
trudnościkomunikacyjne.
Wartododać,żeŚląskjestniejednorodnyzuwaginaróżnekulturypamięci,
jakiestałysięjegohistorycznymudziałem(obejmującepamięcipolskichŚlązaków,
śląskichPolaków,śląskichŚlązaków,emigrantów,mniejszościniemieckiejetc.),ale
takżedlatego,żeodprzeszłodwóchdekaddefiniowanyjestwkategoriachtrans-
formacjispołeczno-ustrojowejizmianyekonomicznejdeterminującejposzukiwanie
wwarunkachpostindustrialnychjegonowej/nowychtożsamości.Sytuacjatazjednej
stronydajesposobnośćrewitalizacjitożsamościwoparciuopróbywypracowania
jakiejśwspólnejnarracjiregionalnejponaddawnymipodziałamiistereotypami,
zdrugiej-intensyfikujeprocesyglobalneskupionewokółzjawiskdeterytorializacji,
mediatyzacji,cyrkulacjitowarów.MożnasięwtymmiejscuzgodzićzArjunemAppa-
duraiem,którypiszeodogłębnejzmianie,wjakiejfunkcjonujedzisiajlokalność.Jego
zdaniemsiłyglobalizacjiniedestruująlokalnychwspólnot,"pozostajewciążsporo
miejscadlapogłębionychbadańnadswoistymigeografiami,dziejamiijęzykami”9,
ponieważglobalizacjato"zlokalizowanyproces”10.Równocześnienienależyzapo-
minać,żelokalnośćpodlegaregułomglobalnejdynamiki,zasadniczomodyfikującej
jejfunkcje,zczegowypływawniosek,iż"nieistniejenic,coodnosiłobysięjedynie
dolokalności”11.WodniesieniudoŚląskapiszeotymElżbietaDutka,wyrażająctyleż
aprobatędlawspółczesnychprocesówreterytorializacji("sprawyogólneznajdują
bardzokonkretnywyrazwtym,conajbliższe,lokalne,stanowiącebezpośrednieramy
doświadczeńegzystencjalnych”12),jakipodnosząckwestiękoniecznościdystanso-
waniasięwzględemlokalnościipostrzeganiajejwszerszychkontekstach("to,co
regionalne,nieodłączniejestzwiązanezuniwersalnym”13).
Tenrodzajpodejściawydajesiękluczowywsytuacji,kiedycorazpowszechniej
strukturylokalnemobilizujesięnaużytekrynku,asamąlokalnośćprzekształca
wtowar,postrzegającjąjakoelementdyskursukonsumpcji.Wtychwarunkachza
zasadnicząfunkcjękrajobrazuczęstouznajesiędoświadczeniewizualne,redukujące
sensoryczny,antropologicznypotencjałmiejscadoformułykonsumpcyjnegowidoku,
wykorzystującjejakoergonomicznychwytmarketingowy.Biorącpoduwagęprzy-
9AuAPPADURAi:Nowoczesnośćbezgranic.Kulturowewymiaryglobalizacji.Przeł.ZuPUcek.
Kraków,Universitas,2005,s.31.
10Ibidem.
11Ibidem.
12euDUTkA:Zapisywaniemiejsca.SzkiceoŚląskuwliteraturzeprzełomuwiekówXXiXXIŹ,
s.65.
13Ibidem.
Wstęp
11
