Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
ihaptycznywymiarkrajobrazu,wktórymzaznaczasięcielesnykontaktzziemią,
został,zdaniemIngolda,utraconyprzezczłowiekawczasachmodernizmu.Epokata,
pozostawiającczynnośćspacerowania"ubogim,kryminalistom,ewentualniemłodym
dyletantom”,rozpropagowałaideę"siedzącegospołeczeństwa”83.Kulminacjatego
procesuprzypadanaeręsamochodów,skutecznieograniczającychludzkikontakt
zeświatemzmysłowym,przekształcającychpodróżwdoświadczeniewizualnezo-
rientowanena"chwytaniewidoków”84.Ingoldstawiabowiemtezę,żenaszawiedza
ośrodowiskukształtujesięwzależnościodtechnikipokonywaniaodległości-sposób
poruszaniasięwprzestrzeniimplikujesposóbjejpostrzeganiaitokmyśleniaoniej85.
PodobnespostrzeżeniawyrażaSchlögel,komentującyBenjaminowskąfanerięjako
formęruchuipoznaniaprzestrzenimiejskiej:
istnieje[Ź]tylerodzajówspojrzeniaipatrzenia,ileistniejesposobówporu-
szaniasię:sposóbkupca,merchantadventurer;sposóbżołnierza,którywidzi
wszystkoprzezpryzmatfrontuipodbiciadanegoterytorium[Ź];pielgrzy-
ma,dlaktóregokażdaczęśćdrogiiwszystkietrudysątylkopostępemna
drodzedodoskonaleniasię;albosposóbturysty,którykomfortemwynagra-
dzasobieniedostatkiżyciazawodowego86.
ZdaniemIngoldacechąwyróżniającąnowoczesnespołeczeństwajest"utrata
gruntupodstopami”,wynikającazograniczeniaczynnościspacerowania,coprze-
kładasięnaentropięcielesnegozwiązkuzziemiąijednoczesnytryumfoddalonej
kontemplacji,bardziejogólniezaśoznaczawzmocnienieaktywnościwizualnej,
postawypionowejichłodnejkalkulacjijakosposobumyśleniaoświecie.Sądzion,że
powrótczłowiekaponowoczesnegodoprzechadzkinietylkodałbymożliwośćprzy-
wróceniautraconychpierwotnychrelacji,aleoznaczałbybyćmożeszansęotwarcia
nowegoobszarubadawczegodlaantropologiimiejscaistudiówpercepcjiśrodowi-
skowej.Spacerowaniebowiemtocoświęcejaniżelitylkofizycznaczynnośćzwiązana
zpokonywaniemodległości,toistotabycia-w-świecie."Poprzezspacerowanie[Ź]
krajobrazysąwplecionewżycie,ażyciewplecionewkrajobrazywprocesie,który
jestciągłyinieskończony”87.Coistotne,Ingoldpojmujeprzechadzkęniecoinaczej
niżBenjamin.AutorPasażytakżeoczywiścieuznawałspacerowaniezarodzajepiste-
mologii,modusdoświadczeniaipoznaniaświataopartegonacielesnejkonkretności.
TakotympisałwUlicyjednokierunkowej:"Innajestsiładrogi,kiedyktośniąidzie,
ainna,kiedyleciaeroplanem[Ź].Tylkoten,ktoidziedrogą,doznajejejpanowania,
widzi,jakzakażdymzakrętemprzywołujerozkazującoztegowłaśnieterenu,który
dlalotnikajestjedynierozpostartąpłaszczyzną[Ź]”88.Jednakoilejegospacerowicz
83TuinGOLD:CultureontheGroundŹ,s.322.
84Ibidem,s.329.
85Ibidem,s.331.
86kuschLöGeL:Wprzestrzeniczasczytamy.Ohistoriicywilizacjiigeopolityce…,s.260.
87Ibidem.
88wuBenJAmin:Ulicajednokierunkowa.Przeł.AukOPAcki.Warszawa,Sic!,1997,s.12.
Rozdział1.Widzialnościkrajobrazu
35
