Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp
TotalitaryzmyXXwieku.Idee–instytucje–interpretacjetozbiórpracnaukowych,
traktującychoróżnychaspektachbolszewizmu,włoskiegofaszyzmuorazniemieckie-
gonarodowegosocjalizmu.Ichautorzy,którymisąznanihistorycy,prawnicy,po-
litolodzyiuczenizFrancji,Izraela,Niemiec,RosjiiPolski,porazkolejnyzajęlisię
zjawiskiemtotalitaryzmów,poddającanalizie:genezę,ideologię,strukturęwładzyijej
funkcjonowanie,instytucjeoraznastępstwasystemówtotalitarnych.
Wtensposóbpowstałooryginalneopracowaniezjawiskatotalitaryzmu,wktórym
ukazano,żetotalitaryzmyzbudowanonagruncieodmiennychkulturiwzwiązku
ztymichobliczasąróżnorakie.Pozwalatojednakwyłonićwspólnecechytotalitary-
zmów,alejednocześniedowodzi,iżkażdyznichposiadawłasnąontologię,zależnąod
światopoglądu,tradycjihistorycznej,stosunkudopaństwa,charakterureligijności.
Totalitaryzmystanowiąwięczjednejstronyemanacjęcechzakorzenionychwdanej
kulturze,zdrugiejzaś–jejprogramowozałożonąnegację.
AnalizatotalitaryzmówXXw.,naprzykładachbolszewizmu,włoskiegofaszyzmu
orazniemieckiegonarodowegosocjalizmu,jestuzasadnionaichpatologiczną,moral-
niedestrukcyjną,politycznieistotnąrolą,jakąodegraływhistoriiXXw.
TakieteżprzekonanietowarzyszyłomiędzynarodowejkonferencjiUźródełtota-
litaryzmówXXwieku,zorganizowanejprzezWydziałStudiówMiędzynarodowych
iPolitycznychUniwersytetuJagiellońskiegoprzywspółudzialeInstytutuHannah
ArendtzDreznawKrakowiewdniach6–8XI2007r.,w90.rocznicęrewolucjibol-
szewickiej–rewolucji,która,zdaniemhistoryków,zmieniłaobliczeXXw.,powodu-
jąc„eksplozję”totalitaryzmówwEuropie.Jakstwierdziłw1995rokuRichardPipes:
„Gdybynierewolucjarosyjska,zapewnenajważniejszewydarzenieXXw.,najprawdo-
podobniejniebyłobynarodowegosocjalizmu,IIwojnyświatowejidekolonizacji,ana
pewnoniebyłobyzimnejwojny,wktórejcieniużyliśmyprzezdługielata”1.
Tonaukowespotkanie,którezgromadziłowielunaukowcówiświatowejsławy
znawcówproblematyki,dowiodło,żefenomentotalitaryzmówtozjawiskowciążin-
teresującebadawczo,zwłaszczazperspektywyrozległegodorobkunaukihistorycznej
iświatowejpolitologii,przyuwzględnieniuzmiandokonanychwEuropieŚrodkowo-
-WschodniejwlatachosiemdziesiątychidziewięćdziesiątychXXw.Konferencjabyła
cennymgłosemwdyskusjinadtotalitaryzmamiXXw.,którezostałyukazanenietyl-
kowkontekściehistorycznym,aletakżepolitologicznym,społecznymorazfilozoficz-
nym.Szerokiespektrumomawianychzagadnień,rzetelnośćprezentowanychbadań,
dystansiobiektywizmprelegentówniewątpliwieprzyczyniłysiędopogłębieniawie-
dzynatematprzyczynimechanizmówdziałaniatotalitarnejwładzyminionejepoki.
1R.Pipes,Rewolucjarosyjska.Trzypytania,przeł.W
.Jeżewski,Warszawa2007,s.15.
