Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
36
AnnaKurkiewicz
zwoliłarosyjskiemuchłopuzachowaćpoczuciewięzispołecznejisiłęducha,
mimoDfeudalnegoniewolnictwa”50.Taszczególnawswejstrukturzewspólnota
była,wprzekonaniufilozofa,wyrazemjedności,stanowiącugruntowanyspo-
łeczniefundamentwięzizKościołemorazcementującwięziwewnątrzsame-
goKościoła51.DObszczinabyłaspołecznościąopartąnawspólnociezwyczajów,
przekonańiwiarywmyślzasady:jednawiara,jedenKościół.Wchodziłaona
wskładwielkiejnarodowejwspólnotywiary,ziemiizwyczajów”52.Rodzącasię
natejkanwieświadomośćstajesię,jakpowieWalicki,Dświadomościągrupy”,
którejwyznacznikamisąnadindywidualizmiponadracjonalizm53.Owoszcze-
gólne,przekraczającejednostkowośćmyślenieokazujesięgłębokozakorzenio-
nenietylkowrosyjskiejświadomości,aleiszerokopojętejrosyjskiejkulturze.
Przedłożeniewspólnotynadjednostkępociągazasobądialektykękolektyw-
negomyśleniaorazjednostkowejwolności,dialektykęwolnościikonieczno-
ści,którejrozwiązaniemczyraczejprzekroczeniem,wprzekonaniurosyjskich
myślicieli,okazujesięmiłość.Miłośćszczególniejobecnawewspólnociejako
Kościele.TowłaśniewKościele,żywymorganizmie,któregoczłonkistanowią
poszczególniwierzący,przejawiasię,zdaniemChomiakowa,działalnośćDu-
cha,awrazzniąwidocznystajesięszczególnyjegodar,będącyjednocześnie
fundamentem,spoiwemsoborowejjedności-dar,jakimjestmiłość.Miłość
okazujesięzasadąbytu(бытийныйпринцип)Kościoła54,jegometafizycznym
centrum.Chomiakowpowie,iżDKościółuznajesiebiezaorganicznąjedność,
którejżywązasadęstanowiBoskałaskawzajemnejmiłości”55.Jakzaznacza
Chorużyj:DteologiaChomiakowatonietylkoteologiasoborowości,aleiteo-
logiamiłości”56,jednocześniepodkreślając,żeniemamytutajdwóchróżnych,
oddzielnychzasad,ajedną:soborowośćwyrażającąsięwłascemiłości57.To
szczególne,boskiejproweniencjispoiwojednościKościołaczynizsamego
Kościołaswoistyrodzajrealności,realnośćnieDMistyczną(czystoduchową)
inie(ł)empiryczną(czystoziemską)”58,aBogoludzką.Bogoczłowiek,usa-
megoChomiakowa,jakijegofilozoficznychnastępców,stajesiękulminacjąso-
borowychdążeń.Ciążeniewstronęjedności,którymnaznaczonajestziemska
50Ibidem.
51Por.ibidem.
52Zob.A.Walicki,AhistoryofRussianThought.FromtheEnlightenmenttoMarxism,Oxford1980,s.78
[za:]W
.Błaszczyk,Krytykazachoduł,s.67.
53Zob.A.Walicki,Zarysmyślirosyjskiej.Odoświeceniadorenesansureligijno-filozoficznego,Kraków2005,
s.176.
54Zob.C.C.Хоружий,Опыты…,s.162.
55А.С.Хомяков,НС-2,s.88[za:]C.C.Хоружий,Опыты…,s.162-163.
56Ibidem,s.163.
57Należywtymmiejscuzaznaczyć,żewiązaniepojęciamiłościzsoborowością,jakieodnajdujemy
umyślicielirosyjskiegorenesansureligijno-filozoficznegostanowirozwinięciekoncepcjisamegoCho-
miakowa.
58C.C.Хоружий,Опыты…,s.165.
