Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
dorobekjakoteologów,kaznodziejówidziałaczycerkiew-
nych5.PowyższedziełouświadamiaznaczenieProkopowi-
czaorazJaworskiegowdziejachkulturyimyślirosyjskiej,
atakżepodkreślawagętego,jakąrolęprzedstawicieletrady-
cjimohylańskiejodegraliwhistoriiCerkwiipaństwarosyj-
skiego,gdyżzarównoProkopowicz,jakiJaworskibyliwy-
chowankamiwłaśnieuczelnimohylańskiej.KsiążkaSamari-
nakorespondujepodtymwzględemzopiniąXIX-wiecznego
biografaDymitraTuptały–IljiSzliapkina,którytwierdził,że
najważniejszymipostaciamiwżyciukulturalnymorazcer-
kiewnymRosjipoczątkuXVIIIw.byli:StefanJaworski,Teofan
ProkopowicziDymitrTuptało6.PoglądSzliapkinawiążesię
zpotrzebąwyznaczeniaetapówwewzajemnychrelacjach
RusiMoskiewskiejzpograniczempolsko-ruskim,azwłasz-
czaztradycjąkijowsko-mohylańską.Periodyzacjawyróżnia
okresy,wktórychprzedstawicielompograniczaprzycho-
dziłozmierzyćsięzkonkretnymiwyzwaniami.Szczegól-
nieistotnymelementemjestzagadnienietradycjikijow-
sko-mohylańskiej,bezpośredniozwiązanejzpograniczem,
którestanowipodstawęprezentowanegoponiżejpodziału.
AleksanderJabłonowski–wybitnyznawcadziejów
uczelnimohylańskiej–dokonałnastępującejperiodyzacji:
–ZałożenieKolegiumKijowsko-Mohylańskiego(1632r.)
wyznaczapoczątekkontaktówRosjizpograniczempol-
sko-ruskim,ponieważwlatachtrzydziestychiczterdzie-
stychXVIIw.pierwsiprzedstawicielepograniczazaczęli
wyjeżdżaćdoCarstwaMoskiewskiego,abytamszerzyć
oświatę,aprzedewszystkimbraćudziałwzachodzących
jużwówczasprzemianachwpaństwie.Najwybitniejszą
postaciątamtegookresubyłEpifaniuszSławinecki(zm.
1675).
–DrugietaprelacjipograniczazRusiąMoskiewskąza-
mykasięwlatach1650–1670,czyliprzypadanaczas
5
Ю.Самарин,СтефанЯворскийиФеофанПрокоповичкакпропо-
ведники,Москва1844.
6
И.Шляпкин,Св.ДимитрийРостовскийиеговремя,Санкт-
-Петербург1891,s.VIII.
11
