Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
nego,piszącflRuśpołudniowo-zachodnia”.Natomiastzwrot
flRuśzachodnia”stosuję,kiedyomawianyproblemdotyczy
wszystkichziemruskich,którekiedykolwiekznajdowałysię
wgranicachRzeczypospolitej,równieżtychnależącychdo
WielkiegoKsięstwaLitewskiego16.Mieszkańcówpogranicza
polsko-ruskiegonazywamUkraińcami,ponieważtereny
pograniczapokrywająsięzobszaremzamieszkałymprzez
ludnośćukraińską.
PanowaniewielkiegoksięciamoskiewskiegoWasy-
laIII(1505–1533)jestuznawanezamomentzjednoczenia
wszystkichziemwielkoruskichprzezMoskwę.Odtądwielki
książęmoskiewski(pokoronacjiIwanaGroźnegow1547r.
suwerenmoskiewskinosiłtytułflcar”)byłjedynymwładcą
flWielkiejRusi”,dlategoniektórzybadaczetwierdzą,żeod
czasurządówWasylaIIImożnastosowaćterminyflRosja”
iflpaństworosyjskie”17.Określeniatepojawiająsięwniniej-
szejpracyniejednokrotnie.Wrozprawieposługujęsiętakże
zwrotemflRuśMoskiewska”(jegoznaczeniewcześniejobja-
śniłem),awznaczeniupolitycznym:CarstwoMoskiewskie
(od1721r.–ImperiumRosyjskie),państwocarówczypań-
stwomoskiewskie.CzęstoużywamtakżesłowaflMoskwa”
naoznaczenieRusiMoskiewskiejbądźpaństwarosyjskiego.
ZastosowanyprzezemniepodziałnaRuśMoskiewskąiRo-
sjęjestwwieluwypadkachpłynny,gdyżRuśMoskiewska
wchodziławskładRosji,podobniejakziemieniesłowiań-
skierozmieszczonenawschódodRusi,alezakresteryto-
rialnypracydotyczytylkoobszarówsłowiańskich,dlatego
pojęciaflRusiMoskiewskiej”iflRosji”czasamiwystępują
oboksiebie.Kontekstzawszewskazujenaznaczeniesłowa
16
AleksanderSchmemannpiszącoprawosławiunaUkrainie,posłu-
giwałsięzwrotemflprawosławiepołudniowo-zachodnie”.Terminużyty
przezbadaczakorespondujezatemzokreśleniamistosowanymiprzeze
mnie–zob.A.Schmemann,Drogaprawosławiawhistorii,tłum.H.Paproc-
ki,Białystok2001,s.320.Cociekawe,RyszardŁużnyużywałzwrotuflRuś
Jagiellońska”naoznaczenieziemruskich,którewchodziływskładRzeczy-
pospolitej–zob.R.Łużny,PisarzekręguAkademiiKijowsko-Mohylańskiej
aliteraturapolska,Kraków1966,s.9.
17L.Bazylow,HistoriaRosji,Wrocław1985,s.91.
22
