Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
AndrzejFryczModrzewski
29
gimobszarze,awięcaktywnościąedukacyjnąszkołyorazwpływami
najbliższegootoczeniarodzinnegoispołecznego.Jesttomożliwe,gdy
wprocesiewychowaniarespektowanyjestjegowymiarracjonalny.To
bowiemrozumpozwalaodróżnićdobroodzła,anależycieukształto-
wanawolawybieradobro,starającsięuniknąćzła,nawykwłaściwego
przyzwyczajeniautwierdzazaśczłowiekawdziałaniucnotliwym.
Jakiezatemcnotywinniśmypraktykowaćwnaszymżyciuosobistym
ipublicznym?Modrzewskiwduchuarystotelesowskimwymieniakatalog
najdonioślejszychipreferowanychcnót,spośródktórychnapierwszym
miejsculokujeroztropność,któraDwszystkokierujekustałości,prawdzie
iostatecznościiinnymicnotamirządzi”42.Zniejteżwyłaniasięsprawie-
dliwość,któraDniepozwalanikogoskrzywdzić,akażdemuprzyznawać,
comusięgodzi”43.Kolejnącnotąjestumiarkowanie,któreDwybujałość
wszelkiegorodzajuhamujeiustanawiadlacałegożywotajakiśładiprzy-
zwoitość”44.Równiecenionącnotąjestmęstwo,gdyżzawszezachowuje
Dstałośćiprzystojność,gdyzdarzysięniebezpieczeństwo”45.
Przyczym-znaciskiempodkreślaModrzewski-wpraktykowa-
niucnótnależysięnieustanniećwiczyć,osiągaćcorazwyższystopień
sprawnościibaczyć,abynieosłabławoladoskonalenia.Modrzewski,
podbudowującswojąargumentację,powołujesięnaprawdyewangelicz-
ne,które-jakpowiada-nakłaniajądorozwojudobrychskłonności
istniejącychwczłowieku,gdyżoneDmnożąsięiwzmacniają,jeślisięje
troskliwiehoduje,asłabnąizgołamarnieją,jeślisązaniedbywane”46.
Jeśliczłowiekdostrzegapięknocnoty,dążycałąsiłądojejposiadania,to
madużąszansęosiągnięciaupragnionegocelu.Alejeślinawetnieosią-
gnietego,cosobiewyznaczył,tojużsamopodjęciedziałańdoskonalą-
cychzasługujenauznanie,gdyżwsamympragnieniuiusiłowaniuosią-
gnięciacnotyjestjużDpewnacnota”.Zdaniempisarzanietylkowysiłek
doskonalącyposiadapozytywnąkonotacjęmoralną,lecztakżejużsam
zamiarpodjęciadziałaniadlarealizacjiszlachetnegocelunosiwsobie
dodatniwymiarmoralny.Wydajesięzatem,żeautortychwypowiedzi
42Ibidem,s.254.
43Ibidem.
44Ibidem.
45Ibidem.
46Ibidem,s.255.
