Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
16
ŚwiętyTomaszzAkwinu,Traktatocnotach
jakzałożonopowyżej.Adlawyjaśnieniategoostatniegopunktu[Arystoteles]dodaje,że
chodziośrodekokreślonywtakisposób,wjakiokreśliłbygoczłowiekroztropny18.
KażdyztychczterechskładnikówArystotelesowskiejdefinicjicnoty,wyróż-
nianychprzezTomaszazAkwinu,wymagajeszczedokładniejszychobjaśnień.
2.CNOTAJAKODYSPOZYCJA
WswojejdefinicjiArystotelesstwierdza,żecnotajestszczególnądyspozycj!(eÀcig).
2.1.1.WpierwszejksiędzeEtykinikomachejskiejArystoteles,przedstawiwszyjuż
swojeokreślenieszczęściajakopewnegorodzajudziałaniazgodnegozcnotączyteż
dzielnościąetyczną,ustosunkowujesiękrótkodopogląduDtych,którzyupatrują
szczęściewdzielnościetycznejlubwjakimśjejrodzajuD.Uważa,żetenpoglądjest
zasadniczozgodnyzjegowłasnymokreśleniem:Dnależąbowiemdodzielności
zgodnezniączynnościD19.Niemniejjednakzauważa:
Niemałą...zapewnestanowiróżnicę,czynajwyższedobrowidzimywsamymposiadaniu
czyteżwużywaniu,wtrwałejdyspozycjiczyteżwczynności20.
AbyuwydatnićowąDniemałąróżnicęDmiędzypoglądemupatrującymszczęście
wsamymposiadaniucnotyistanowiskiem,któregosambroni,Arystotelesposłu-
gujesięzatemdwomaprzeciwstawieniami.Pierwszymznichjestprzeciwstawienie
posiadania(ktesis)orazużywania(chresis),drugimzaś,najwyraźniejtraktowanym
jakorównoważnepierwszemu,przeciwstawieniehexisienergeia.Oileenergeia,czyli
działanielubczynność,jestczynieniemużytkuzcnoty,czyteżwogólezpewnej
własności,którąsięposiadaiktórejmożnaużywaćwdziałaniu,otylehexis
-oddawanatutajjakotrwaładyspozycja-poleganasamejtejposiadanejwłasno-
ści,czyteżnajejposiadaniu.
Napodkreśleniuróżnicymiędzyposiadaniemjakiejśwłasności(wtymwypad-
kuwiedzy)ijejużywaniemopierasiętakżerozwiązanieproblemuakrazji,czyli
DsłabejwoliD,jakieznajdujemywsiódmejksiędze.OdnoszącsiędostanowiskaSo-
kratesa,zgodniezktórymbyłobyDdziwnieD,gdybyktoś,ktowie,jaknależypo-
stępować,mimotopostępowałtak,jaknienależy,Arystotelespisze:
ponieważwyrazDwiedziećDjestdwuznaczny(boiotym,coposiadającwiedzę,nieczyni
zniejużytku,iotym,cozniejkorzysta,mówisię,żeDwieD),stądbędzietostanowiło
różnicę,czyten,ktopostępujeniewłaściwie,posiadawiedzę,lecznieuprzytamniajejsobie,
18SententiaEthic.,lib.2l.7n.4-5.
19tau/thgYa/re)stinh(katoau)th\ne)ne/rYeia,1098b31.Tłum.D.Gromskiej.
20dia0e/reide\iãswgou)mikro\ne)nkth/seihÄxrh/seito\a¶ristonu(polamba/nein,kaiìe)n
eÀceihÄe)nerYei¿#,1098b31-33.Tłum.D.Gromskiej.
