Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
10
TranscendentnekinoDarrenaAronofsky’ego.Film,sacrumimit
sądalekimirefleksamiprzeżyćczłowiekaarchaicznego,religijnego,spowodowa-
nychprzezobjawienietego,coświęte,wodróżnieniuodtego,coprofaniczne13:
uCzłowiekotrzymujewiedzęnatematświętości,ponieważsięonaprzejawia,po-
nieważokazujesię,żejestcałkowicieinnaodtego,coświeckie”14.Eliadewswych
poszukiwaniachposługiwałsięróżnegorodzajuliteraturą,dokumentami,święty-
mitekstami,zawierającymitraktatyreligijne,mity,opowieściinarracjeodnoszą-
cesiędosferysacrum,aprzedewszystkimdotego,jaksięonoobjawiaczłowie-
kowi,występującjakohierofania15.Badaczsacrumifenomenologreligii
mocnoakcentujefakt,iżsymboliczneimitycznedoświadczenieświatastanowista-
łyelementżycialudzkiego.Dziękitemudoświadczeniuczłowiekpoznajeniehisto-
rycznąrzeczywistośćsakralnąiustosunkowujesiędoniej.Eliadepodkreślawpoję-
ciusacrumprzedewszystkimjegorzeczywistość,czyliontycznąwartośćibytową
moc.Tarzeczywistośćnigdyniejestdanaczłowiekowiwprost,leczobjawiasię
wmitach,symbolachihierofaniach16.
Zjawiskoświętościtrudnodokładniezdefiniować,coEliadeprzyznawał,ale
usacrumjestczymśinnym,różniącymsięodotaczającegojeśrodowiskakosmicz-
nego[ś]istniejewsposóbabsolutny,niewzruszonyistatyczny,niepodlegający
stawaniusię”17.Jestonorównieżnieredukowalnymiwewnętrznymelementem
doświadczeniareligijnego,asymboliczneimitycznedoświadczanieświatajest
nieodłącznączęściąludzkiegożycia.
Takżewspółcześnie,maonoswemiejscewfilmie,niebędącjużjednakprze-
życiemocharakterzereligijnym,choćzpewnościąmetafizycznym.Dlaczego
więcmówimyosacrumijegomowiesymbolicznejwkontekściesztukifilmowej?
Celemużyciajęzykasacrum-rozumianegobardzoszeroko(np.sacrumaujęzyk
obrazów”,ujęzykfilmu”)jestwięczjednejstronychęćporozumieniasięczłowieka
ztym,cometafizyczne,tajemnicze;azdrugiej-potrzebaopisutegonadprzyrodzo-
negoświata.Tego,coistniejenaprawdę,choćjestczęstoniedostrzegalneśwżyciu,
wsztuce,wfilmie18.
13M.Eliade,Sacrumiprofanum,tłum.R.Reszke,Warszawa1999,s.6.
14Tamże,s.7.
15Zob.M.Eliade,Traktatohistoriireligii,tłum.J.Wierusz-Kowalski,Wydawnictwo
KR,Warszawa2000,s.19-20.
16J.Bramorski,AntropologicznywymiarsymbolikiprzestrzenisakralnejwujęciuMir-
ceiEliadego,uForumTeologiczne”2002,vol.III,s.156.M.Eliade,Próbalabiryntuś,
s.180.Por.:tegożautora,Aspektymitu…,s.198;J.Campbell,Potęgamituś,s.20-23.
17M.Eliade,Traktatś,s.42.
18I.Grodź,Wielkawiara,wielkamiłość…SacrumwkinienaprzykładzieMatkiJo-
annyodAniołówJerzegoKawalerowicza,uPoznańskieSpotkaniaJęzykoznawcze”2017,
nr34,s.86.
