Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
18
Transparentnośćdokonańuczelniwyższej…
jakżeznanegodziśpowiedzenia„wiem,żenicniewiem”
13
.Byłonrównieżnauczy-
cielemimistrzemkolejnychdwóchwielkichfilozofówstarożytności-Platona
(bezpośrednio)iArystotelesa(pośrednio).PierwszyznichzałożyłwIVw.p.n.e.naj-
bardziejznanyinajdłużejfunkcjonujący„uniwersytet”tamtychczasów-Akademię
Platońską.Nazwatapochodziła,jakwskazujeTatarkiewicz(2014,s.113),odmiejsca,
wktórymfunkcjonowała-gajuAkademosa.Byłatoszkoła,którawjednymmiejscu
zbierałazarównouczonych,jakiuczniów,czyliintegrowaławszystkietrzyelementy
uniwersytetu-naukę,instytucjęorazdydaktykę.Przewodziłjejnajpierwsamzało-
życiel-Platon,anastępniekolejnijejczłonkowie.AkademiaPlatońskaprzetrwała
ażdoczasówcesarzaJustynianawVIwn.e.,czyliponad900lat,ewoluującwtym
czasieodidealizmu,poprzezsceptycyzm,ażdoneoplatonizmu.
Wartozwrócićuwagę,żewczasachstarożytnych,kiedypowstawałypierwsze
organizacjebędącezalążkiemobecnychuczelni,niezastanawianosięnadichwe-
wnętrznąorganizacjączyteżstrategiądziałania.Wynikałotoprzedewszystkim
zmałejskalidziałalności-zazwyczajszkołyteczyzwiązkiskupiałykilkunastu-kil-
kudziesięciunaukowców,którzykultywowaliprzedewszystkimrelacjemistrz
-uczeń.Istotąbyłprzedmiotdyskursu,aniezasadyfunkcjonowaniazespołu,który
goprowadził.
1020Rozwójnaukiidydaktykiwśredniowieczu
Wkolejnychwiekachnastąpiłdalszyrozwójinstytucjizajmującychsięnaukąidy-
daktyką.Poszukującźródełtradycjidzisiejszegouniwersytetu,należywpierw-
szejkolejnościwspomniećoinstytucjipochodzącejzestarożytnegoRzymu,czyli
otzw.szkołachretorycznych.Przygotowywałyonemłodychmężczyzndowygłasza-
niaprzemówieńpublicznychnatematyzwiązanezmoralnością,prawem,polityką
izagadnieniamispołecznymi.Naukatakatrwałazazwyczajokołotrzechlat.Choć
byłytoinstytucjestrictedydaktyczne,tomożnauznaćjezapierwowzorypóźniej-
szychszkół,zajmującychsięzarównonauczaniem,jakrównieżrozwojemwiedzy.
Abyjednakdobrzezrozumiećźródłauniwersytetu,którypowstałwśredniowie-
czu,należynajpierwzrozumiećkonteksthistorycznytejepoki.Wtymcelunależy
wskazaćnakilkaistotnychfaktów.
Choćmógłuniknąćwykonaniawyroku,tozrezygnowałztegozewzględunawyznawanewartości,
wśródktórychposłuszeństwoprawubyłoważniejszeniżtroskaowłasneżycie.
13ŹródłemtychsłówjestObronaSokratesaopisanaprzezPlatona,wktórejSokratesstwierdza
m.in.U[…]tenzwas,ludzie,jestnajmądrzejszy,który,jakSokrates,poznał,żenicniejest
naprawdęwarttam,gdziechodziomądrość”(Platon,1920,s.97).
