Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.SZTUKA
39
Twórczośćartystybierzeswójpoczątekwjegonaturalnychzadatkach.Nie-
mniej„zadatki”temusząbyćpielęgnowaneirozwijane,musząuzyskaćwarunki,
wktórychprzeistocząsięwsiłytwórcze,prowadzącedoosiągnięćznaczącychdla
sztukiikultury.
Ważnejest,bysobieuświadomić,żeniewystarcząsametylkozdolnościani
teżsametylkosprzyjającetwórczościwarunki(zewnętrzneiwewnętrzne).Takjak
istniejązmarnowanetalentydlatego,żeczłowieknieznalazłsięwwarunkachnie-
zbędnychdlarozwinięciaswychuzdolnień(jakprzysłowiowyJankoMuzykant),
takteżistniejątalentypozorne,gdyczłowiekmaszansę,leczniekorzystazniej
wsposóbwłaściwyipełny,ponieważbrakmunajważniejszego:prawdziwegotalen-
tu(Gołaszewska,1986,s.21).
Artystawpewnymsensiejest„zwykłym”człowiekiem(aletylkowpewnym
sensie,bo–jakM.Gołaszewskawykazuje–jestteż„przypadkiemgranicznym”),
którynietylkopoznajesiebiewzdarzeniach,wcoraztonowychsytuacjachżycio-
wych–owesytuacjeizdarzeniakształtujągo,rozwijająalboprowadządoregresu.
Jednązsytuacjioddziałującychnacałokształtosobowościczłowiekajesttwórczość
wrazzewszystkimiprzeżyciami,osiągnięciami,klęskamiizawodami,jakiezsobą
niesie.
Twórczośćjestzdarzeniemprzenikającymcałeżycieczłowieka,leczskładasię
naniąwielezdarzeńkonkretnych,właśnieowepowodzeniaiklęski,atakżespot-
kaniazwynikamitwórczychdziałańinnychludzi,budzącychszacunekipodziw,
skłaniającychnietyledonaśladowania,iledopodjęciapewnejidei,żemianowicie
człowiekmożeczegoświelkiegodokonać,żetkwiąwnimmoce,któremożewy-
zwolić,żewartości,tenajwyższe,jakprawda,dobro,piękno,świętość,bohaterstwo,
rzeczywiścieistnieją,skorosąludzie,którzydająimświadectwo.Niemniejsząrolę
spełniatukontaktbezpośrednizludźmiowielkimtalencie,„promieniujących”siłą
swejosobowości:tumieścisięszerokadziedzinazagadnieńzwiązanychzestosun-
kiemuczniaimistrza,zwzorotwórcząroląwielkichartystów,uczonych,świętych
–ludzitwórczychwróżnychdziedzinachżycia(tamże,s.23–24).
Ważnejestjednakto,jakiemiejscezajmujetwórczośćwżyciuartystyczłowie-
ka,toznaczyczyjestonaczymśprzypadkowym,małoistotnym,cosięraztylko
udało,doczegonieprzywiązujesięuwagi,comożnarówniedobrzepodjąćjak
porzucić,czyteżtraktowanajestjakpowołanie,najważniejszasprawawżyciu.
Aleartystatorównież„niezwykły”człowiek,choćjegotwórczośćzjednej
stronyuwarunkowanajestświatemobiektywnym,który
[...]wiążemyzdoświadczeniemtwórczym,czylitakimujęciemrzeczywistości,któ-
reskłaniadopodjęciadziałańtwórczychiukazujeichmożliwości(tamże,s.29),
azdrugiejstronyuwarunkowanajestpodstawowymitendencjamiosobowości
człowieka.Wpewnymsensie–tak.Artystajestniepowtarzalny,„skrajny”,sta-
