Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
40
I.Wychowanieestetyczne
nowi„przypadekgraniczny”.Atodlatego,żeurzeczywistnianieprawdopodobne;
nieprawdopodobnezpunktuwidzeniadziełasztuki:
[...]wątpliweiprawieniemożliwejestistnieniesztuki,ściślej–dziełasztuki(np.:
niemaszansnaskonstruowaniepoprawnejjegodefinicji,wiadomotylko,żeniejest
niczymobiektywnymaniniczymsubiektywnym)(tamże,s.51);
nieprawdopodobnezpunktuwidzeniaartysty:
[...]abyktośmógłbyćartystą,potrzebanatotakniezliczonychilościwspółwy-
stępującychzkoniecznościąwspółczynników,żewreszcierezygnujemy:niema
prawdziwegoartysty(każdemuczegośważnegobrak)(tamże).
Artystajest„przypadkiemgranicznym”równieżztegowzględu,żewyróżniasię
„wiedząbezargumentów”.
Określasięniekiedysposóbmyśleniawłaściwyartystomjakointuicję–wie-
dzęentymematyczną,rozumowaniezpominięciempośrednichogniwdowodzenia.
Zarazpopytaniunastępujeodpowiedź.Niekiedyodpowiedźpoprzedzapytanie.
Bywaitakwzachowaniachartystycznych,żeniemaanipytania,aniodpowiedzi,
aletwórartystyczny(dzieło)zmuszainnychdomyślenia.[...]Zdawaćbysięmogło,
żetegorodzajua-naukowezachowanianiemogądoprowadzićdowiedzy,niemogą
byćbranepoduwagę,gdychodziowiedzęoświecierzeczywistym,atymczasem
nawetwdosłownymznaczeniusłyszysięoartystycznychprekursorachteorii[...]
(tamże,s.52).
Kolejnymwyznacznikiemniepowtarzalnościartystyjest„zgeneralizowana
wrażliwość”.
Chciałobysiępowiedzieć,żeartystajestchorobliwiewrażliwy,nadwrażliwy.
Jestjednaktak,iżmamytudoczynieniazwrażliwościąartystyczną–awtedy
odpadająpejoratywneorzeczniki.Jesttowrażliwośćnabodźcezewnętrzneiwe-
wnętrzne,stanybiologiczneipsychiczne.Tawysubtelnionaiwszechobecnawraż-
liwośćpowoduje,żeartystażyjewogromnymnapięciu–działananiegozrówną
siłąto,copozorniejestmuobojętne,coniedotyczyjego(leczdostrzegaonten
nadmiarświata,tęjegonieustannąagresywność,zachłannośćnato,bybyłdostrze-
gany,odbierany,rozumiany,przeżyty,odczytany),jakteżto,cojestobojętnedla
procesutwórczego,dotycząceosobowościpodstawowej:stanyemocjonalne,klęski
ipowodzeniażyciowe,reakcjeinnychludzi,owetysiącemożliwości,byczućsię
obrażonymlubconajmniejurażonym,jużchoćbynawettym,żeniezostałosię
dostrzeżonym(tamże,s.52–53).
Istotnadlaartystyjest„zabsolutyzowanawolność”.Wolnośćjestwarunkiem
koniecznymdlatwórczościartysty,mimożeczęstosamartystanakładanasiebie
nakazyizakazy.Twórcapragniewolności„od”,mimożebudujewokółsiebiesieć
wyrzeczeń.
